Groei gaat gepaard met groeipijn. Dat betekent ongemak. Omdat we niet van ongemak houden proberen we dat te vermijden. Hoewel we heel goed weten dat we ‘er even doorheen moeten’, ‘de drempel over’, ‘in het diepe springen’ doen we het niet. Uit angst voor het ongemak. Zo houden we onszelf gevangen in wat we al kennen. In die veilige comfortzone.
Recent wetenschappelijk onderzoek* toont aan dat het actief opzoeken van het ongemak leidt tot het ervaren van meer persoonlijke groei.
In dit onderzoek kregen deelnemers de opdracht om oefeningen te doen die buiten hun comfortzone lagen, zoals een improvisatieoefening. Eén groep deelnemers kreeg de instructie om zichzelf uit te dagen om nieuwe vaardigheden aan te leren. Een andere groep deelnemers kreeg de instructie om zichzelf ongemakkelijk te voelen, met als toevoeging dat de ongemakkelijke gevoelens duiden op succes van de oefening.
Conclusie uit dit onderzoek is dat de deelnemers met de instructie zichzelf ongemakkelijk te voelen meer risico namen dan degenen die werken uitgedaagd om iets nieuws te leren. Aandacht hebben voor ongemakkelijke gevoelens leidt volgens dit onderzoek tot meer motivatie voor nieuw gedrag en uiteindelijk voor persoonlijke groei.
Dat pleit voor het actief opzoeken van het ongemak als je je wilt ontwikkelen. Het aangaan van het ongemak zou dan een doel op zich worden.
Allemaal in het diepe springen dus?
Moet je dan nu echt maar eens die afspraak maken om over vuur te lopen, te gaan bungeejumpen of parachutespringen? Alles achterlaten en die wereldreis maken? Je baan opzeggen en gaan leven als een vrije vogel? De confrontatie met je grootste angst aangaan?
Zeker niet. De onderzoekers uit bovengenoemd onderzoek geven aan dat extreem ongemak waarschijnlijk niet duidt op persoonlijke groei. Dat vraagt dus om een nuancering.
Natuurlijk roep ik wel eens dat je je angsten aan mag kijken en nodig ik je uit om te doen waar je bang voor bent. Een paar jaar geleden heb ik zelf een grens verlegd door ondanks mijn angst in de Efteling in de Vliegende Hollander te stappen**. Gevalletje ‘feal the fear and do it anyway’. Ik deed het en het werd beloond. De beloning was een gevoel van overwinning, een lichte euforie. Maar deze was van korte duur. Ik had niet de behoefte om het nog een keer te doen en ik ben er persoonlijk ook niet door gegroeid.
Als je een dergelijke stap zet in de hoop op een lifechanging experience dan kom je vaak bedrogen uit. Zo’n eenmalige actie zorgt voor aanmaak van gelukshormonen, maar het ebt ook snel weer weg. Op het symbolische moment van springen zet je je gevoel op non-actief. Je sluit je als het ware af voor de ervaring. Als beschermingsmechanisme. Daardoor leert je systeem niet dat deze stap goed is om te zetten. Je zet je ontwikkeling hiermee juist even stil. Wat overigens niet wegneemt dat het heel gaaf kan zijn om te doen.
Niet direct vanuit je comfortzone naar je paniekzone
Duurzame persoonlijke groei en ontwikkeling vraagt om kleine stappen. We willen allemaal graag snel resultaat, in één keer dat doel bereiken. En het liefst dat het allemaal vanzelf gaat. Eén stap buiten de comfortzone en je stapt direct de paniekzone in. Dat is ook een veel gehanteerd model als het gaat om uit je comfortzone te stappen om je te ontwikkelen: uit je comfortzone betekent in deze modellen eerst door je paniekzone heen, dus direct in het diepe springen.
Als die stap buiten je comfortzone er één is die jou linea recta met een maagzweer naar de intensive care voert, dan denk nog maar een keer na. Zoals één van mijn leermeesters, Veronique Prins, altijd zegt: het mag een stap zijn die genoeg is voor een klein beetje buikpijn, maar niet leidt tot een maagzweer.
Verleg de paniekzone
Ik hanteer liever het model waarin de paniekzone naar de buitenste cirkel is verplaatst:
Op de grens van jouw comfortzone stap je dus niet direct je paniekzone in. Je kijkt wel uit. Natuurlijk blijf je liever in die veilige zone waar je een gevoel van controle ervaart. Zeker als je van nature, net als ik, niet zo’n waaghals bent. Al ligt het er natuurlijk helemaal aan wat er binnen en buiten jouw comfortzone ligt, want dat is voor iedereen anders. Ben je een thrillseeker? Dan past het waarschijnlijk bij jou en jouw manier van leren om snel in het diepe te springen. Thrillseekers doen dat namelijk zonder hun gevoel uit te schakelen (dus is het voor hen ook niet in de paniekzone). Zij zijn in de minderheid.
Voor de meeste mensen is het zetten van kleine stappen waarbij je in verbinding blijft met je gevoel al spannend genoeg. Als dat ook voor jou geldt, ga dan liever uit van bovenstaand model. Zoals ik vaker zeg: vertragen zorgt voor versnelling.
Volg jouw werkelijke verlangen
De eerste vraag die je jezelf mag stellen is wat jouw werkelijke wens of verlangen is. Wil je een stap zetten omdat het stoer gevonden wordt? Omdat je dan waardering krijgt? Dan begin er maar liever niet aan. De kans dat je in de paniekzone terecht komt is aanzienlijk.
Voel je een intrinsiek verlangen? Dan alleen werkt het. Neem dan kleine stappen in je leerzone. Hoe kun je de grenzen van jouw comfortzone net dat beetje oprekken? Wat is de eerste nog net behapbare uitdaging die je tegenkomt en hoe kun je deze nemen? Wie of wat kan jou helpen om deze stap te zetten? Uit het onderzoek dat ik hierboven aanhaal blijkt dus dat het loont om het ongemak op te zoeken, om je veerkracht te ontwikkelen. Maar dus wel het ongemak in de mate die past bij deze kleine stappen. Door dat ongemak te voelen groeit de kans op succes. Je maakt je nieuwe vaardigheden eigen en je probleemoplossend vermogen groeit.
Door de succeservaringen die je zo opdoet kun je verder in de groeizone. Dat is de zone waarin je verbonden bent met wat je doet, zingeving ervaart, eigenaarschap neemt en met toewijding onderweg bent naar je stip aan de horizon. De zone ook waar je opnieuw je stip aan de horizon bepaalt, bewust en vanuit je innerlijke verlangen.
Blijf er altijd alert op of de mate van ongemak een teken is van persoonlijke groei of juist een teken om ergens mee te stoppen. Dat laatste kan ook zeker een hele grote stap zijn. Waar ook ongemak bij komt kijken. Maar waarmee je ook je leerzone in kunt stappen.
Wil jij ontdekken wat voor jou passende stappen buiten je comfortzone zijn? In een gratis sessie onderzoek ik dit graag met je en geef ik je zicht op wat jou gaat helpen om die stappen te zetten.
*Bron: Woolley, K., & Fishbach, A. (2022). Motivating personal growth by seeking discomfort. Psychological science, 33(4), 510-523
**Lees hier mijn blog over deze ervaring: De sensatie van grenzen verleggen
0 Reacties