Eigenlijk heb ik nog geen vakantie gehad, terwijl ik er zo hard aan toe was. Zucht.
Ben jij het jaar ook zo begonnen?
Of je nou in loondienst werkt of als zelfstandige, je kent het vast wel: vakantie is vakantie, weekend is weekend, je vrije dag is je vrije dag. Tenminste, dat zeg je tegen jezelf. De praktijk is dat je toch nog even je mail bijwerkt, nog even de administratie doet, of voorbereidingen treft voor je volgende werkdag. En dan heb ik het nog niet over alle ditjes en datjes die erbij komen. Je puber die roept ‘Mam, ik heb echt nieuwe schoenen nodig’. Je moeder die vraagt om te komen helpen ‘want jij hebt nu toch tijd’. Maar ook: even wat filmpjes bekijken op social media, ‘want ik ben vrij en hoef verder niks’ en na twee uur plotseling beseffen dat je twee kostbare uren hebt besteed aan iets wat je leven op geen enkele manier verrijkt.
Zo kan het gebeuren dat je je ontzettend verheugt op die vrije tijd en de tijd vult met van alles en nog wat. En je eindigt met een onbevredigd gevoel, want ‘dit was het niet’.
Is dit herkenbaar voor je, terwijl je je al zo vaak hebt voorgenomen het deze keer echt anders te doen? De paradox van vrije tijd: je wilt je vrij voelen om je tijd in te delen zoals je zelf wilt en meer dan ooit heb je het gevoel geleefd te worden. Daarmee word je lijdend in plaats van leidend. Een subtiel, maar o zo groot verschil.
Zelfleiderschap
Het staat of valt met zelfleiderschap. Wie anders kun je aanspreken op de keuzes die jij maakt dan jezelf? Wie anders dan jijzelf kan daar verandering in aanbrengen? Je kunt je wel mateloos ergeren dat je moeder uitgerekend op vrije momenten een beroep op je doet, maar als jij het laat gebeuren gaat er niets veranderen. Je kunt het irritant vinden dat je klanten of collega’s jou mailtjes sturen in het weekend of in de vakantie, maar wie opent de mailbox? Sterker nog; als jij niet gaat leiden wordt van kwaad tot erger(nis); er ontstaat lijden.
De ruimte die een ander (op welke wijze dan ook) inneemt, is de ruimte die jij weggeeft.
Zelfleiderschap betekent dus keuzes maken en je daaraan houden. Dat klinkt makkelijker dan het voor de meeste mensen is. Uit angst voor conflict of afwijzing gaan we steeds maar weer over onze eigen grenzen. Het uit de weg gaan van een conflict leidt juist tot een conflict. Met jezelf. Dat wat je tolereert of doet omwille van de lieve vrede is meestal schadelijker voor de lieve vrede dan duidelijk zijn. Tijd om keuzes te maken en grenzen stellen. Tijd om zelfleiderschap te tonen.
Wat is zelfleiderschap eigenlijk?
Zelfleiderschap is de regie in eigen hand nemen. Geef vanuit wat voor jou belangrijk is sturing aan je leven. Jouw eigen waarden en behoeften kennen en hiernaar leven. Dat vraagt om een milde houding naar jezelf en anderen.
Zelfleiderschap is ook zorgen dat je voldoende energie hebt en houdt. Grenzen aangeven en pas op de plaats maken wanneer je merkt dat iets je energie kost is dus heel belangrijk. Daarbij neem je de verantwoordelijkheid voor jouw eigen gedrag. Geen uitvluchten of naar de ander wijzen.
Begrenzen in werksituaties
‘Ik wil onze afspraak afzeggen, want hoewel het eigenlijk mijn vrije dag is moet ik die dag toch werken’. Deze en allerlei variaties op dit thema hoor ik regelmatig van mijn klanten. Met een heleboel verantwoording. Interessant, denk ik dan (je mag er een opgetrokken wenkbrauw bij denken). In de afspraak met mij staan zijzelf centraal en het gaat meestal over een baan die ze niet meer willen. Wat maakt dan dat iemand de afspraak met/voor zichzelf direct opzij schuift? Waar doe je het voor? Is het dat waard?
Natuurlijk kan het een bewuste keuze zijn. Maar dan klinkt het anders. Bij een bewuste keuze om iets wel of niet te doen deelt de ander iets mee. Er volgt geen uitleg of verantwoording. Het is een duidelijke boodschap.
Opvallend is ook dat het meestal gaat om ‘tijd voor zichzelf’. Want als ze op die dag dat er een beroep op hen wordt gedaan al een afspraak staat met een ander (vrijwilligerswerk, de zwemles van je kind, je vaste wandelafspraak met een vriendin), dan lijkt het gemakkelijker om nee te zeggen. En wat zou je doen als je op die dag een andere baan had?
Wat als je nu ook eens zo omgaat met afspraken met jezelf?
Grenzen stellen aan wat anderen van je willen
Grenzen stellen is niet hetzelfde als op je strepen gaan staan.
Als een verzoek irritatie bij je oproept dan is een eerste stap: beseffen dat dit jouw irritatie is. Wees je ervan bewust dat reageren vanuit deze irritatie alleen maar leidt tot (meer) frictie. Neem de milde houding aan. Plaats de ander in gedachten een eindje verder weg en maak onderscheid tussen wat van jou is en wat van de ander. Zo haal je de emotionele lading eraf en geef je jezelf ruimte om keuzes te maken. Bijvoorbeeld: Goh mam, ik heb vandaag al andere plannen, ik laat je straks even weten wanneer ik je kan komen helpen.
Gaat het om je ouders dan spelen dieperliggende familiedynamieken vaak een rol. Het paste misschien ooit goed in je leven en nu is de ongeschreven regel dat je met je moeder elke week in de stad koffie gaat drinken.  Wat gebeurt er werkelijk als je aangeeft dat elke week te veel van je vraagt.….Word je onterft? Als het antwoord hierop ja is dan zijn jullie wel heel erg de schijn aan het ophouden. Dan raad ik je aan om je familiesysteem eens te onderzoeken.
Agree to disagree
Ook in andere dan familierelaties is het soms nodig om grenzen te stellen. Hangt het je behoorlijk de keel uit dat die ene vriendin je keer op keer laat weten dat ze iets vindt van wat jij doet? Spreek dan met elkaar af dat jullie het op dit punt niet met elkaar eens zijn en dat je het hier niet meer over wilt hebben. Je kunt iemand leuk blijven vinden, zonder de verwachting te hebben dat deze persoon het eens is met wat je doet of zegt. Agree tot disagree.
De ene vriend is er voor goede gesprekken, de ander om mee te feesten zonder diepgaande gesprekken, weer een ander om samen te wandelen of te sporten…
Soms geven discussies een relatie juist bestaansrecht. Dan is het een keuze.
Zware gesprekken of zelfs met iemand breken zijn niet altijd nodig. Het kan ook zonder de ander er letterlijk bij te betrekken. In gedachten de ander én jezelf respecteren, inclusief de verschillen en zonder er iets van te vinden, geeft al veel ruimte. Ruimte om een grens aan te geven of een (andere keuze te maken.
Loslaten van wat jou niet voedt
Je kunt dus keuzes maken en grenzen aangeven met behoud van de relatie. Sterker nog; duidelijk zijn zorgt voor verdieping in relaties.
Het kan natuurlijk ook dat je vasthoudt aan iets wat niet (meer) dienend is voor jou. Mopperen dat je baan / je baas iets van je vraagt wat je niet wilt getuigt niet van zelfleiderschap.
Je elke week weer geel en groen ergeren als de schoonmaakster is geweest omdat je er dan zelf nog meer werk aan hebt dan wanneer je zelf zou poetsen, maar het zo sneu voor haar vinden dat ze dan geen bijverdienste meer heeft? Die vriend of vriendin met wie je het niet eens kunt worden over dat je het niet eens gaat worden? Wat tolereer je van anderen wat jou niet meer dient? In hoeverre laat je hen bepalend zijn? Wanneer is het tijd om los te laten wat jou niet voedt?
En wat tolereer je van jezelf? Welke keuzes heb je daarin te maken? Wat vraagt het van je om je daaraan te houden?
Een hoop vragen dus aan het eind van dit artikel. Vragen om jezelf te stellen. Vragen om niet te snel te beantwoorden, maar juist op je in te laten werken. Misschien heb je na het lezen van dit artikel wel meer vragen dan vooraf. Hoe ga jij jouw zelfleiderschap inzetten om antwoorden te vinden?
Tot slot geef ik je deze nog mee
Kiezen betekent ook verliezen. Ergens ‘ja’ tegen zeggen betekent dat je ook ergens ‘nee’ tegen moet zeggen. Andersom ook natuurlijk: ergens ‘nee’ tegen zeggen geeft ruimte om ergens anders ‘ja’ tegen te zeggen.
Zelfleiderschap betekent overigens niet dat je het allemaal zelf moet uitzoeken. Zelfleiderschap is ook erkennen waar je anderen nodig hebt. Misschien wel om aan de slag te gaan met keuzes maken en grenzen stellen. Dan ben je van harte welkom om daar eens met mij over te komen sparren in een gratis inzichtsessie. Als dat nu eens de eerstvolgende keuze is die je voor jezelf maakt?
0 Reacties