Richtingaanwijzers voor een leven in vrijheid

Voor mijn vorige blog haalde ik mijn inspiratie uit de must-read ‘De keuze’ van Edith Eva Eger. Meer inspiratie dan ik in één blog kwijt kon. Edith maakte als overlevende van Auschwitz dingen mee, waar de meesten van ons zich in de ergste nachtmerries geen voorstelling van kunnen maken. Niet haar redding door een Amerikaanse soldaat uit de hel van het concentratiekamp gaf haar vrijheid, maar de weg die ze daarna aflegde. In dit blog richtingaanwijzers voor jouw weg naar leven in vrijheid, vrij naar het verhaal van Edith.

Verstoppertje spelen

Veel mensen stoppen weg wat hen dwars zit. We hebben geleerd om niet te kijken of zelfs uit de buurt te blijven van ongemak, nare ervaringen uit het verleden, conflicten enzovoort. Ontevredenheid, onrust, pijn; we verbergen het voor onszelf en laten het al helemaal niet aan de buitenwereld zien. Waarmee we een deel van onszelf verstoppen of zelfs ontkennen. Edith wilde eerste jaren na de oorlog zo graag deelnemen aan ‘het normale leven’ dat ze heel hard werkte om haar pijn verborgen te houden.
Zelf zegt ze daarover: “Doordat ik ervoor koos het verleden en mezelf niet rechtstreeks onder ogen te zien koos ik er, tientallen jaren nadat mijn gevangenschap letterlijk was beëindigd, nog altijd voor om niet vrij te zijn”.
En net als wanneer kinderen verstoppertje spelen: het is wel de bedoeling dan je ooit gevonden wordt. Anders is het ècht niet meer leuk.

Slachtofferschap is optioneel

Niemand wordt in het leven gespaard van lijden. Je kunt in je leven ergens het ‘slachtoffer van worden’; een ongeluk, een misdrijf, een reorganisatie. Gebeurtenissen veroorzaakt door mensen, omstandigheden of organisaties. Ze komen van buitenaf en we hebben er geen vat op. Echter, de slachtofferrol komt van binnenuit. Een ander kan van jou geen slachtoffer maken, dat doe je zelf door ervoor te kiezen om vast te houden aan de slachtofferrol. In die rol raak je gevangen in de denk- en zijnswijze van een slachtoffer: vol verwijten, pessimistisch, bestraffend. Op deze manier creëer je jouw eigen innerlijke gevangenisbewaarder.

Dit klinkt misschien controversieel. Maar wacht even, het is allesbehalve een beschuldigende vinger wijzen naar iemand die ergens slachtoffer van wordt. Noch is het een vergoelijking van het gedrag van ‘daders’.

Het is gemakkelijk om iets of iemand anders verantwoordelijk te houden voor wat je overkomt. Zo kun je iets of iemand buiten jezelf de schuld geven voor je huidige omstandigheden. En daarmee de verantwoordelijkheid voor je huidige keuzes bij het verleden leggen.

Je kunt het verleden niet veranderen. Je kunt wel de keuze maken om zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor jouw eigen geluk.

De enige weg is de weg naar binnen

Je kunt nu de keuze maken om jezelf te accepteren om wie je bent.

Dat betekent ja zeggen tegen alles wat er in jou is: jouw mooie eigenschappen, jouw talent, jouw waarden, jouw emoties, jouw gedachten en ja, ook jouw imperfecties. Jezelf beschuldigen of veroordelen om iets wat volgens jou nog verbeterd moet worden aan jezelf is slechts een manier om de illusie van controle in stand te houden.
De enige weg naar buiten is de weg naar binnen. Antwoorden komen niet van buitenaf, antwoorden zijn te vinden in jezelf.
Ben de neutrale waarnemer en wees nieuwsgierig naar wat er zich binnen in jou afspeelt. Laat de intentie los om er iets aan te willen veranderen. Neem het volgende in overweging:

Je hoeft niets te bewijzen; als je iets te bewijzen hebt, ben je niet vrij.
Loop niet weg voor je emoties, je angsten. Door ze op te sluiten houd je jezelf gevangen.
Aanvaard wat er is, open je hart voor jezelf en ontdek de schat die daar verborgen ligt.
Gevoelens zijn altijd tijdelijk. hoe krachtig ze ook zijn, ze zijn niet dodelijk.

Kiezen voor jezelf in verbinding met de ander

In ‘De keuze’ beschrijft Edith hoe haar huwelijk op de klippen loopt. Hoe ze afstand heeft gedaan van het najagen van haar eigen dromen in ruil voor de veiligheid die het leven met haar echtgenoot haar verschafte. In plaats van haar eigen doel en richting te ontdekken, haalde ze betekenis uit het vechten tegen hem, tegen de manieren waarop zij dacht dat hij haar beperkte. Ze dacht dat nee zeggen tegen hem de enige manier was om ja te zeggen tegen zichzelf.
In de periode na de scheiding ziet ze in dat hij haar in werkelijkheid juist steunde. En dat de beperkingen niet van buitenaf (van hem) maar van binnenuit kwamen.
Na twee jaar hertrouwde Edith met haar vroegere echtgenoot.

Met dit voorbeeld wil ik niet meer en niet minder dan aangeven dat de verantwoordelijkheid voor jouw welbevinden niet ligt bij de ander, maar bij jezelf.