Heb jij ook zo’n voorgevoel?

 

Vandaag komt er een boekingsaanvraag voor ons vakantiehuisje. Ik weet het gewoon. Ik voel het.

Dat heb ik nogal eens. En het blijkt heel vaak te kloppen. Steeds vaker eigenlijk. Heb ik een gave? Ben ik helderziend?

Ik zal je meteen uit die droom helpen. Niets van dat al. Heb ik dan gewoon een heel sterk ontwikkelde intuïtie? In zekere zin zou je kunnen zeggen van wel. Maar dat hangt nogal af van wat je onder intuïtie verstaat.

 

Intuïtie

Van Dale omschrijft intuïtie als ‘door onmiddellijke innerlijke aanschouwing verkregen voorstelling; onmiddellijke, niet op begripsdenken en redenering berustende overtuiging van een waarheid’.

Andere woordenboeken definiëren intuïtie als ‘eigenschap dat je iets aanvoelt zonder erover te denken’. Formuleringen als ‘innerlijk weten’ en ‘onmiddellijk als bij ingeving verkregen inzicht’ komen ook voorbij. Laten we het eens verder onder de loep nemen.

In navolging van Descartes, die een scheiding tussen lichaam en geest maakte, wordt in onze huidige maatschappij, en met name in een zakelijke omgeving, rationaliteit nogal eens verkozen boven een ‘vaag gevoel’.  Intuïtie is ontastbaar, en dus vaag. Misschien zelfs zweverig.

Modern neurologisch onderzoek toont echter aan dat lichaam en geest wel degelijk een geheel vormen. Ons brein slaat emoties, die opgeroepen worden door een ervaring, op in de amygdala. Bij elke beslissing die we nemen stuurt de amygdala via de zenuwkanalen informatie over onze emoties in het verleden naar de innerlijke organen. Er volgt een somatische respons, door Damasio* somatisch stempel genoemd. Waardoor je dus wel degelijk iets aan kunt voelen.

 

Gave of ervaring?

Dat ‘aanvoelen’ wordt sterker naarmate we meer levenservaring hebben. Terug naar mijn voorbeeld. Toen we net gestart waren met de verhuur van het vakantiehuisje had ik nooit zo’n voorgevoel. De gevoelens die er destijds bij kwamen kijken laten zich het best omschrijven als een mengeling tussen nieuwsgierigheid en hoop. Nu ligt dat dus anders. Als ik het, heel nuchter, ontrafel, dan kan ik herleiden dat bepaalde dagen eruit springen als het gaat om boekingsaanvragen. Tel daarbij op de ervaring die we hebben dat de kans op een boeking bij een bepaald weertype ook aanzienlijk toeneemt. Er is niks vaags aan, het is een kwestie van ervaring.

Intuïtie is er niet vanzelf, maar wordt gevormd. Het kan worden opgevat als een vorm van automatische en onbewuste verwerking van informatie die is aangeleerd. Hier is veel onderzoek naar gedaan, onder andere onder schaakgrootmeesters. Dat onderzoek toont aan dat niemand het niveau van grootmeester kan bereiken zonder intensieve inspanningen gericht op het verkrijgen van kennis en ervaring. De deskundigheid wordt vooral gevormd door een groot aantal specifieke vingerwijzingen te herkennen die zich in een bepaalde situatie voordoen en vervolgens uit het (onbewuste) geheugen de informatie op te roepen die aangeeft wat er in deze situatie moet gebeuren. Dit geldt niet alleen voor grootmeesters, ook bij jouzelf werkt het zo.  Activiteiten als fietsen, leren lezen en autorijden vragen aanvankelijk veel inspanning en concentratie. Vooral bij onervaren mensen is er veel hersenactiviteit bij dergelijke activiteiten. Ervaren schaakspelers en automobilisten handelen daarentegen snel en intuïtief, dat wil zeggen zonder er bij na te denken.

Ga maar bij jezelf na: als ervaren verkeersdeelnemer voel je vaak aan wat er gaat gebeuren.

Dit betekent dat intuïtie door oefening verder te ontwikkelen is.

 

Optelsom

In Mindf*ck liet Victor Mids** laatst haarfijn zien hoe dit werkt. Mids geeft daarin overigens een heldere definitie van intuïtie: ‘de optelsom van alle kennis en informatie die je in je leven hebt opgedaan en onbewust hebt opgeslagen’. Vervolgens laat hij in een interessant experiment zien wat de invloed is van audio op het gevoel dat een kijker heeft bij een film. Tweetallen kijken naar exact dezelfde film, maar elk met ander geluid eronder. Dat zorgt voor wel heel verschillende belevingen bij die beelden.

Dat kan alleen maar zo werken als we ooit ervaringen hebben opgedaan met dergelijke geluiden en de daaraan gekoppelde emoties hebben opgeslagen.

 

Intuïtie versus een naar voorgevoel

Intuïtie is dus te ontwikkelen. Intuïtie is echter niet onfeilbaar. Intuïtieve ingevingen leiden niet altijd tot juiste beslissingen. Dit geldt in het bijzonder voor ingevingen waarbij het gevoel overheerst. En als dat gevoel angst is, of een afgeleide daarvan, is het allesbehalve helpend.

Ook in dergelijke situaties praten we in de volksmond over ‘ik heb het gevoel dat…’. Het gevoel dat het mis zal gaan, het gevoel dat er slecht nieuws komt, het gevoel dat mensen het maar niks vinden als ik deze beslissing neem.

Laten we dat eens ontrafelen. Want strikt genomen is dat geen gevoel. Het ‘gevoel’ dat er iets mis zal gaan… wat is dan het gevoel? Het is de gedachte aan het mogelijke rampscenario die een gevoel veroorzaakt. Het zou dus zuiverder zijn als we zeggen: Ik heb de gedachte dat er iets mis kan gaan en dat roept bij mij een gevoel van bezorgdheid op. Verder inzoomend kom je dan uit bij angst, bijvoorbeeld angst voor verlies. Het gevoel dat iemand iets kan denken over jou is ook geen gevoel.  Ook dit is een gedachte aan het scenario en die roept dan het gevoel op van bijvoorbeeld onzekerheid. Afpellend komen we dan bijvoorbeeld uit op de angst voor afwijzing.

Een voorgevoel is dus niet hetzelfde als innerlijk weten, als intuïtie. De gedachten die ten grondslag liggen aan het voorgevoel zijn eerder de vijand van intuïtie.

 

Onheilspellende voorgevoelens tackelen

Herkenbaar? Val jij regelmatig ten prooi aan negatieve voorgevoelens? Tackel deze dan als volgt. Als een onheilspellend voorgevoel je overvalt, ga dan eens bij jezelf na welke gedachten er zoal door je hoofd gaan. Schrijf deze eens op. Maak onderscheid tussen de gedachte en het gevoel dat door de gedachte wordt opgeroepen. Je hiervan bewust worden is al het halve werk. Nog beter werkt het als je vervolgens ook de gedachten onderzoekt. Is deze gedachte 100% waar? Hoe weet je dat zo zeker? Kan het ook anders zijn of gaan? Het antwoord op die laatste vraag is altijd ‘ja’. Er zijn altijd meerdere opties. Wel zo fijn voor je gemoedsrust.

 

Voelt het lezen van dit blog als een reminder? Dan is het fijn om er nog eens aan herinnerd te worden en je bewust te blijven van deze mechanismen. Zodat je jouw innerlijk weten verder kunt ontwikkelen en je intuïtie kunt onderscheiden van gevoelens ten gevolge van negatieve gedachten.

Denk je daarentegen iets als ‘Ja maar, dat weet ik allemaal al, maar het lukt me toch niet om er iets aan te veranderen’. Wees je er dan van bewust dat dit ook een gedachte is. En dat die gedachte ten grondslag ligt aan een gevoel. Grote kans dat je het nog goed ‘aanvoelt’ ook.

Je kunt het zo zien: jij staat ergens in een doolhof en hebt vanuit jouw blikveld geen zicht op de uitgang. Je vindt die uitgang dus ook niet. Ik kijk van bovenaf en zie wel welke weg jij kunt gaan. Ik zou nu kunnen zeggen dat ik daarbij intuïtief te werk ga en heel goed aanvoel wat jij nodig hebt (dat krijg ik vaak terug van mijn klanten), maar jij weet nu wat dat betekent ;-).

Maar ik kan je wel helpen ontdekken welke weg de jouwe is, zodat je deze weg zelf kunt bewandelen. En dat doe ik graag.

Je bent van harte welkom om te ontdekken wat ik voor je kan betekenen in een gratis inzichtsessie.

 

*Damasio – De vergissing van Descartes, 1995

** Mindf*ck, aflevering 30 oktober 2021, NPO