De mythe van de moeiteloosheid

Waarom kost het mij zoveel moeite? Vraag jij je dat ook wel eens af, als je naar een ander kijkt? Het combineren van werk en gezin in deze thuiswerktijd? Je ziet de buurvrouw alle ballen in de lucht houden. Een nieuwe baan? Je beste vriend(in) wordt op elke sollicitatie aangenomen. Een opleiding volgen naast werk en een gezin? Jouw collega doet het toch maar even. Een huis verbouwen? Bij je neef ging het van een leien dakje. Werken aan je persoonlijke ontwikkeling? Je kunt de lyrische verhalen over de fantastische trajecten niet meer horen.

Waarom lijkt het bij een ander altijd zo vanzelf te gaan? Laat ik beginnen met het ontkrachten van die mythe: het gaat bij een ander niet moeiteloos. Zij laten alleen niet zien welk prijs zij voor het succes hebben betaald. Zij verdoezelen hun mislukkingen, geploeter en de kritiek die ze hebben moeten doorstaan. Net als jij.

Zeg eens eerlijk, bel jij je beste vriend(in) als je in een dip zit? Of wacht je liever tot je goed nieuws te vertellen hebt?

De paradox van gezien willen worden zoals we zijn

Het zit in onze aard om mislukkingen, twijfels, worstelingen en problemen voor ons te houden. Onbewust zetten we alles op alles om indruk te maken en ons van de beste kant te laten zien. Het is eng om je kwetsbaarheid te laten zien. We verbergen onze ware gevoelens uit angst voor afwijzing. Paradoxaal overigens, want we willen gezien en gewaardeerd worden om wie we werkelijk zijn, maar doen ons naar buiten beter voor in de hoop gezien en gewaardeerd te worden. Een bijzonder mechanisme. Maar zo menselijk.

Zelfs de hond kent schaamte

Al durf ik te beweren dat ik het zelfs bij mijn hond Dorus zie. In de bijna acht jaar dat hij bij ons is meen ik precies te weten wat er in hem omgaat. Zijn grootste hobby is balletjes vangen. Het is de sport,  en inmiddels dus een ritueel,  om het balletje één keer te laten stuiteren en dan te springen om het balletje te vangen. Als hem dat lukt kijkt Dorus heel trots om zich heen en komt hij met stevige tred naar ons terug om het balletje te apporteren. Lukt het hem niet, dan kijkt hij heel schichtig om zich heen, zoekend naar het gat in de grond. Als hij dan schoorvoetend het balletje terugbrengt kan ik de rode vlekken in zijn nek door zijn zwarte vacht heen zien. Zijn wens om de mislukking te verdoezelen is gewoon voelbaar. Gedomesticeerd? Of toch een gevalletje projectie?

Bloopers

Kijk jij van een goede film wel eens de ‘making of’? Inclusief bloopers? Soms is het pas bij take 387 raak. Maar dat zien we niet in het eindresultaat. Wat heeft jouw voorkeur: de acteur die na de 243^e verspreking lacht om zijn blooper en dapper doorgaat naar take 244, of zie je liever dat diezelfde acteur zich voor de kop slaat en het er maar bij laat zitten? Ik heb zo’n vermoeden dat je liever het eerste hebt. Vreemd genoeg hebben we namelijk wel meer sympathie voor andere mensen die hun imperfecties laten zien dan voor onszelf als er iets mis gaat (of zou kunnen gaan).

Hoe zit dat? Fouten maken, vergissen, vallen en opstaan, geklungel, het hoort erbij. We hebben meer sympathie voor mensen bij wie iets misgaat dan mensen die als een robot alles perfect in orde (lijken te) hebben. Imperfectie blijkt menselijk te zijn. Als een ander zich kwetsbaar opstelt dan vinden we dat dapper, onze eigen kwetsbaarheid tonen vinden we zwak. Andersom werkt dat ook zo; de ander ziet jou ook liever zoals je werkelijk bent, met je imperfecties.

Kwetsbaarheid en succes

Uit een studie van de Harvard Business School  blijkt een bepaalde mate van kwetsbaarheid in het zakenleven ook positief te werken. Ondernemers deden mee aan een pitchwedstrijd, waarin ze hun eigen start-up moesten presenteren aan nieuwe investeerders. Na hun eigen pitch kregen zij een nep-pitch van een zogenaamde andere deelnemer te horen. In deze nep-pitch vertelde een ondernemer trots over grote klanten die hij had binnengehaald en over het verdubbelen van het  marktaandeel in een jaar. In de andere nep-pitch deelde de ondernemer – naast ditzelfde megasucces – ook dat hij niet altijd succesvol was geweest, en dat hij vaak was afgewezen door potentiële klanten. De laatste tactiek bleek een schot in de roos. De ondernemer die óók over zijn worstelingen vertelde, riep minder jaloezie op, en werd gezien als inspirerend, benijdenswaardig en succesvol.

Steun en verbondenheid

Het loont dus om je kwetsbaarheid te tonen. Als je altijd maar de schijn ophoudt en doet alsof jouw leven over rozen gaat dan heeft een ander niet de neiging om je te steunen en te troosten. Je ervaart dan niet hoe het is als je dierbaren je nemen zoals je bent, met al jouw onvolkomenheden.

Door je mislukkingen, onzekerheden en worstelingen te delen, laat je bovendien zien dat je iemand vertrouwt. Andersom zal dat ook zo zijn. Het onderlinge vertrouwen en de verbondenheid zullen dus groeien. Dat levert je waardevollere relaties op.

Mentale kracht

Volgens hoogleraar en bestsellerauteur Brené Brown verliest schaamte aan kracht als we erover praten. Dat geldt voor schaamte over een traumatisch verleden, over dingen die niet goed zijn gegaan, maar ook voor schaamte over je uiterlijk. ‘Wanneer er iets beschamends gebeurt en we houden het binnen, dan gaat het groeien en woekeren. Het gaat aan ons vreten. Wees er open over en de schaamte wordt minder,’ schrijft Brown in haar boek De moed van imperfectie.  

Daarnaast is er nog zoiets als gedeelde smart. Als je ergens mee rondloopt en je hebt het gevoel dat je de enige bent, dan is dat – los van de vervelende situatie – extra pijnlijk. Maar als je hoort dat anderen hier ook mee worstelen, dan haalt dat iets van de scherpte weg. Delen en erover praten zorgt er dus voor dat je mentaal sterker wordt en lekkerder in je vel zit.

Trek niet te pas en te onpas de beerput open

Mensen gaan je leuker vinden als je jouw ware aard laat zien. Mensen ervaren je dan als oprecht en in staat tot zelfreflectie en het wekt sympathie als je jouw tekortkomingen kunt relativeren. Denk maar aan de bloopers van die acteur.

Houd daarbij wel de balans in de gaten: te pas en te onpas de beerput van jouw ellende en tekortkomingen opentrekken werkt averechts. Overweeg wanneer en tegenover wie je je kwetsbaarheid toont. Elke dag de halve werktijd je huwelijksproblemen ventileren tegenover je leidinggevende is misschien niet zo’n goed idee.

Tegen elkaar opbieden

Je kent vast ook wel het type dat jouw verhaal gebruikt als kapstok om eens lekker te spuien over de eigen ellende. Alsof je tegen elkaar aan het opbieden bent in een wedstrijd wie het het zwaarst heeft. Op zoek naar bevestiging voel je je misschien gehoord. Het lijkt gedeelde smart maar uiteindelijk brengt het je verder van huis. Blijf weg van deze mensen.

Laat je ook niet gek maken door de stuurlui die aan wal staan.

‘Uit goedkope stoelen klinkt alleen kritiek’, zegt Brené Brown daarover.

Je krijgt alleen kritiek van degenen die minder ver, minder gelukkig, of minder succesvol zijn. Degene die op de goedkope stoelen zitten en zelf niet in de arena (durven te) staan. Degenen die wel de arena ingaan hebben namelijk helemaal geen behoefte om jou te bekritiseren. Sterker nog, zij zullen je aanmoedigen. Ze weten waar jij doorheen gaat omdat ze er zelf zijn geweest. Zij hebben ervaren wat het hen brengt als ze niet opgeven.

Als je verandering wilt dan heb je er meer aan je verhaal te delen met iemand die een stap verder is dan jij.

Conclusie

Het succes, het geluk of het resultaat dat je bij een ander ziet bestempel je ten onrechte als iets wat moeiteloos is gegaan. Wil jij ook dat succes, geluk of resultaat, kijk dan liever wat die ander heeft gedaan waardoor dit gelukt is. Moeiteloos zal het niet gaan, maar de angst voor mislukking waarin je nu zit kost je waarschijnlijk meer moeite dan de stappen zetten die je nu nog niet zet.

En zoek je bij het zetten van die stappen steun en verbondenheid bij anderen dan werkt dat ook nog eens bevorderend, mits je de juiste personen om je heen verzamelt.

Je moet het wel zelf doen, maar het hoeft niet alleen.

Wil jij ontdekken wat een professioneel coach voor jou kan betekenen in het bereiken van meer geluk, succes en/of resultaat in leven en werk? Maak dan een afspraak met me voor een gratis en vrijblijvende sessie. Je bent van harte welkom.

Gerelateerde artikelen:

Hieronder een greep uit eerder gepubliceerde blogs over dit onderwerp.

Over schaamte en kwetsbaarheid: Waar is hier het gat in de grond?

Over het proces dat niet over rozen gaat: Coaching is niet voor watjes

Over de neiging om alles in de hand te willen houden: Van controle naar innerlijke vrijheid

Over dat je alleen ergens komt door de weg er naartoe af te leggen: De reis en de bestemming

Over perfectionisme: De vrije val van perfectionisme