Wat zegt jouw plek in het gezin over jou?

Het middelste kind op de foto ben ik. De oudste van drie. Toen ik als dreumes net kon lopen werd mijn broertje geboren. Natuurlijk werd hij gedragen, mocht hij in de kinderwagen. Ik leerde al snel ‘op eigen benen staan’. Eerder heb ik al eens verteld dat ik volgens de overlevering bijna eerder ‘zelluf doen’ kon zeggen dan ‘papa’ of ‘mama’. Niet zo vreemd, afgaande op mijn plek in het gezin.
Wat zegt jouw plek in het gezin over wie je nu, als volwassene, bent en keuzes die je nu maakt?

De verstandige en het kleintje

Veel gezinsoudsten zijn bekend met de term ‘de oudste dus de verstandigste’. Een ruzie met je broertje, die jou toch echt onrecht aandeed, werd door je moeder afgekapt met woorden als deze. En dus nam jij de schuld maar op je. Met een nog groter gevoel van onrecht tot gevolg.
Maar zelfs als je dat niet op deze wijze ingeprent is word je vandaag de dag waarschijnlijk in je handelen meer beïnvloed door jouw plek in je gezin van herkomst dan je je bewust bent.
Zeker als je nu worstelt met je plek innemen, kiezen voor wat je ècht wilt of op zoek bent naar je bezieling loont het de moeite om dit eens te onderzoeken.

Mijn partner bijvoorbeeld, is de jongste van vier kinderen. Hij ging als kind altijd op een verhoging staan. En bleef dat in gezelschap van zijn gezin van herkomst doen, ook nog toen hij fysiek al lang de grootste van het stel was.
Veel jongsten worden behandeld als ‘het kleintje’. Het kleintje dat nog geen serieuze zaken heeft in te brengen of als schattig wordt gezien. Het is niet zo vreemd dat jongste kinderen later heel hard werken om te ‘bewijzen’ dat ze meetellen. Of zichzelf juist niet laten zien ‘omdat ze toch niet serieus genomen worden’. En als die jongste ook nog eens een nakomertje is…
Ook ken ik iemand die de middelste is van drie. Altijd laverend tussen twee vuren leerde zij heel goed schipperen. En bemiddelen. Haar oudere en jongere broer lagen voortdurend met elkaar in de clinch. Zij sprong vaak tussenbeide en wist de zaak te sussen. Misschien werd daar wel de basis gelegd voor haar huidige werk als mediator…

Overlevingsmechanismen

We ontwikkelen mechanismen in onze vroege jeugd. Overlevingsmechanismen. Als nog-geen-twee-jarige had ik natuurlijk niet het bewustzijn om te bedenken dat het wel handig zou zijn als ik snel zelfstandig zou worden. Maar mijn onderbewuste had wel door dat ik maar beter zelf kon lopen als ik graag bij mijn ouders wilde blijven (lees: overleven). En dat wil elke peuter: aandacht en geborgenheid. En aangezien de plek in de kinderwagen bezet was…
Wat te denken als je bijvoorbeeld het achtste kind van tien bent? Is het dan vreemd dat je je ontwikkelt tot de lolbroek van de familie om maar de aandacht te trekken? Of als je helemaal geen broers of zussen hebt en je nogal perfectionistisch bent?

Jouw plek in het systeem

De basis voor latere patronen wordt vaak gelegd in je vroege jeugd. Niet alleen door je plek in de rij. Ook je plek in het systeem speelt een rol. Had je bijvoorbeeld een ouder die altijd ziek of onderweg was? En heb jij de zorg voor die ouder op je genomen, waardoor de rollen ouder-kind werden omgedraaid? Het is niet ondenkbaar dat dit leidt tot patronen die je heel je leven meedraagt.
Of was er voor jouw geboorte een doodgeboren of vroeg overleden broer of zus? Mogelijk heb je onbewust altijd het gevoel gehad dat je iets moest compenseren? Of het verdriet van je ouders moest ontzien?
Was er in het gezin iemand met een diagnose of een handicap? Dan kost het ook niet veel voorstellingsvermogen om te bedenken hoe dit van invloed kan zijn op wie je wordt.
Helaas voor velen ook herkenbaar: hadden je ouders veel ruzie of gingen ze uit elkaar? En deed jij als kind onbewust je uiterste best om ze bij elkaar te houden?

Vechten of vluchten

De ‘onzichtbare’ uit het gezin die workaholic wordt om zichzelf te bewijzen getuigt van een vechtreactie. Het patroon van jezelf wegcijferen is eerder een vluchtreactie.
Ieder mens (kind) reageert anders. Bovendien hebben behalve de plek en gebeurtenissen in je gezin ook andere zaken invloed het ontwikkelen van je mechanismen. Karakter, cultuur, milieu, ervaringen buiten het gezin, om maar eens iets te noemen.
Het is zeker geen ‘per-definitie-verhaal’. De oudste is niet per definitie de verstandigste, de middelste niet per definitie een verbinder, het enigst kind niet per definitie een perfectionist… Elk verhaal is anders, elk mens uniek.

Talent of belemmering?

Om even heel dicht bij huis te blijven; het patroon van ‘zelluf doen’ heeft me veel gebracht in het leven. Ik pluis dingen net zo lang uit tot ik het zelf kan. Dat heeft z’n voordelen. En ook zijn keerzijde. Iets uit handen geven of hulp vragen is een lastige voor me.
Hoe zit het met jou? Zet jij jouw talent als bemiddelaar of verzorger in? Heeft het ‘op een verhoging gaan staan’ jou geen windeieren gelegd? Of merk je juist dat dergelijke mechanismen je belemmeren in je huidige leven? Dat je moeite hebt om jezelf te laten zien? Confrontaties uit de weg gaat omdat je de lieve vrede wilt bewaren?

Ik vind het leuk als je in een reactie laat weten wat jouw plek in het gezin zegt over wie je nu bent.

En als je voelt dat je nog iets te doen hebt met belemmerende patronen; blijf er dan niet in je eentje mee worstelen.
In een gratis sessie help ik je graag je mechanismen te ontrafelen en het talent wat er in schuilt tot uiting te brengen.