Wat jij zou moeten doen

Je gaat toch je eigen gang

Ik kan je wel advies geven, maar je doet toch iets anders. Dat zei mijn moeder vroeger nogal eens tegen me. Een boeiend fenomeen is het, advies. We vragen er om en slaan het net zo vaak in de wind. We geven het te pas en te onpas aan een ander. Ken je dat gevoel? Dat je een ander van goede raad voorziet en zeker weet dat wat jij adviseert de enige weg is naar de oplossing? En dat de ander jouw goedbedoelde advies naast zich neerlegt?
Wat doe jij met adviezen?

Komt een vrouw bij de dokter

Stel, je bent al een tijdje erg moe, je slaapt slecht en je merkt de laatste tijd dat je kortademig bent. Je besluit met je klachten naar de huisarts te gaan. Deze stelt een paar vragen over je klachten en je leefstijl en je voelt ‘m al aankomen: het advies luidt: gezonder eten, meer bewegen, die glazen wijn eens laten staan en vooral stoppen met roken. Teleurgesteld ga je naar huis. Dàt had je ook wel zelf kunnen bedenken. Hoe groot is de kans dat de raad van deze deskundige gaat opvolgen? Deze gezondheidsadviseur met verstand van zaken geeft aan hoe jij jouw doel, je weer gezond en vitaal voelen, kunt bereiken en jij bent niet blij met deze wijze raad.
Wat had je dan verwacht?

Weet je wat jij moet doen

Ooit deed ik tijdens een training een interessante oefening over advies. Elke deelnemer nam een kwestie in gedachten waarbij een goed advies van pas zou komen. Een gewone kwestie, waar iedereen wel eens mee kan zitten. De keuze voor een vakantiebestemming, wat te doen met kerst, welke kleding te dragen voor dat feest en welke sport te kiezen om te werken aan een betere conditie zijn enkele voorbeelden. We legden in tweetallen de kwesties aan elkaar voor en de opdracht luidde om de ander direct van een eenduidig advies te dienen. In de trant van: “weet je wat jij moet doen?’ Gevolgd door: ‘naar Ierland gaan’, ‘ertussenuit knijpen en je schoonouders ontlopen’, ‘een lange zwarte galajurk’ en ‘bootcamp’. Hoe zou het voor jou voelen als je op deze manier geadviseerd wordt?

Advies en adviseur

Wat is advies eigenlijk? Advies wordt gedefinieerd als ‘datgene wat men tegen de ander zegt om hem te helpen’, ‘raadgeving’ of ‘een beredeneerde aanbeveling om een bepaalde keuze te maken’.
Ooit ben ik opgeleid tot beroepskeuzeadviseur. Opgeleid om iets tegen de ander te zeggen om te helpen om te kiezen voor een beroep, om raad te geven over wat een goede beroepskeuze zou zijn, een beredeneerde aanbeveling te doen waarmee de ander de keuze voor een beroep kon maken. Inmiddels wordt de term beroepskeuzeadviseur niet of nauwelijks nog gebruikt. Het werd loopbaanadviseur en vervolgens loopbaancoach. En ontwikkeling in de tijd, maar zeker ook in mezelf.

Vulkaan

Er was een tijd dat ik gevoelig was voor wijze raad van deskundigen. Ik zat niet zo lekker in mijn vel en als een deskundige in die tijd tegen mij zei dat ik om X te bereiken toch echt Y moest doen dan nam ik dat aan. Dat zal dan wel de weg zijn, dacht ik. Zo ben ik diverse wegen ingeslagen, heb ik keuzes gemaakt waarvan mij gezegd was dat het verstandig was om te doen. Ergens voelde het wel alsof mij ruimte werd ontnomen, maar dat duwde ik steeds weer weg. Tot het voelde alsof ik een vulkaanuitbarsting probeerde tegen te houden. Het waren op het eerste gezicht niet eens heel ingrijpende adviezen. Wat de situaties wel gemeen hadden is dat de ander er soms letterlijk en soms tussen de regels door iets bij zei als ‘ik denk dat het goed is om jou voorlopig aan de hand te nemen’ of ‘ik weet wel hoe jij in elkaar zit en dus ook wat je nodig hebt’. Dat maakte dat ik me klein, kwetsbaar en afhankelijk voelde. Terwijl er binnenin mij iets riep ‘Ja zeg, hallo! Ik ben volwassen en ik kan echt mijn eigen beslissingen wel nemen’. Vreemd genoeg net zoals vroeger als ik mijn moeder om raad vroeg. Terwijl ik toen echt die volwassene nog niet was.

De kaart is niet het gebied

Met vallen en opstaan heb ik geleerd dat de antwoorden in mezelf aanwezig zijn. En dat er niet zoiets bestaat als een goed advies. Ieder mens kijkt door zijn of haar eigen unieke bril naar de werkelijkheid. Een bril die, afhankelijk van kennis, ervaring, overtuigingen, cultuur, taal en sociale achtergrond , informatie weglaat, filtert en vervormt. We filteren allemaal de wereld om ons heen en geven er zelf betekenis aan. Van Alfred Korzybski (1879-1950) is het citaat ‘de kaart is niet het gebied’. De kaart van Nederland bekijken is niet hetzelfde als Nederland bekijken. Iedereen heeft een eigen ‘model’ van de wereld. Dat wordt enerzijds bepaald door hoe we waarnemen en anderzijds bepaalt ons wereldmodel wat we waarnemen. Bovendien ligt ons wereldmodel ten grondslag aan het waarom van ons doen en laten.
Als dit nieuw voor je is is het misschien een doordenker.

Rode fiets

Veel mensen die bij mij wel eens een training of workshop hebben gevolgd kennen de vraag: denk allemaal eens aan een rode fiets (of aan een blauwe auto). Als ik in een groep met 15 mensen van ieders gedachte als het ware een foto zou maken, zou ik dan 15 dezelfde foto’s krijgen? Natuurlijk niet. En stel dat er iemand bij is die nog nooit van een rode fiets of blauwe auto gehoord heeft?
Als ik dit voorbeeld geef vertel ik er altijd bij dat het gaat om een voorwerp met een kleur. Concreet en tastbaar dus. Hoe zou dezelfde exercitie verlopen als ik vraag naar een beleving of ervaring? Precies.
En dat maakt duidelijk waarom een goed advies niet zomaar een goed advies is. Het is pas een goed advies als het aansluit bij het wereldmodel van de ander. En daar moeten we iets vanaf weten om een advies te kunnen geven. Heel veel vanaf weten zelfs. En laten we vooral beginnen bij ons eigen wereldmodel. Want als een ander onze goedbedoelde raad niet opvolgt; over wie zegt dat dan iets?

Zullen we dan maar stoppen met elkaar advies geven? Ach, het zit ook in onze aard om elkaar te willen helpen. En, eerlijk gezegd, ook degenen die mij in mijn leven adviezen gaven waarbij alles in mij ‘NEE’ riep, zelfs die mensen hebben mij geholpen. Zonder hen had ik waarschijnlijk andere keuzes gemaakt. Noemde ik mezelf misschien nog wel adviseur…

Lede ogen

Je kent het vast wel: je ziet al lang dat je vriendin afstevent op een burn-out, je buurvrouw steeds weer relaties aangaat die gedoemd zijn te mislukken, dat je partner gezonder zou moeten gaan leven, je zus beter af zou zijn in een andere baan. Je ziet het met lede ogen aan. De adviezen branden op je lippen. Je hebt het beste met de ander voor, wil alleen maar helpen. Wat doe je vanaf nu anders? En als je iemand om raad vraagt?

Herken je iets in dit verhaal? Ik vind het leuk als je een reactie achterlaat.