Je bent een doorzetter. Het wordt gezien als een compliment. Doorzettingsvermogen is ook een veelgehoorde als er gevraagd wordt naar iemands beste eigenschappen. Niet opgevers, degenen die alles op alles zetten om iets af te ronden, worden alom geprezen. Een mooie eigenschap dus, dat doorzettingsvermogen.
Maar wat nu als je koste wat kost doorgaat met iets wat je eigenlijk helemaal niet wilt? Als ergens mee doorgaan je misschien wel complimenten oplevert en dus een kortstondig goed gevoel, maar je er diep in je hart ongelukkig van wordt?
Een compliment als omgekeerde berisping
Laten we eerst eens inzoomen op het complimenteren met doorzettingsvermogen. Dat doorzettingsvermogen, dat dus door velen als een prijzenswaardige, positieve eigenschap wordt gezien. Iemand een compliment geven vanwege doorzettingsvermogen zegt iets over degene die het compliment geeft. Met name over de normen en waarden. Die gaan in dit geval in de richting van: ‘als je ergens aan begint maak je het ook af’, ‘wie a zegt moet b zeggen’ of ‘opgeven is zwak’. De ander wordt goed bevonden wanneer deze leeft volgens deze normen. Andersom geredeneerd keur je het gedrag van die ander af als diegene niet volgens jouw norm handelt. In die zin is een compliment dus een omgekeerde berisping. De ander voldoet wel of niet aan jouw norm, wordt wel of niet goed bevonden. En omdat er in onze omgeving zoveel waardering is voor doorzettingsvermogen zijn we met z’n allen zo geneigd om ergens mee doorgaan als beter te beschouwen dan ergens mee stoppen.
Voorwaardelijkheid
Over wie zegt het eigenlijk iets als je gewaardeerd wordt om je doorzettingsvermogen? Zou je niet hebben doorgezet, ben je dan minder waard? Het woord ‘waard’ gebruik ik hier bewust. Wat heeft waarde voor jou? Wanneer waardeer jij jezelf of een ander? Als het klopt met jouw waarden? Waarmee het iets voorwaardelijks krijgt: ik waardeer jou, of mezelf, op voorwaarde dat…(je doorzet). Laten we wat dat betreft onderscheid maken tussen waarden en normen. Jouw waarden gaan over wat jij diep van binnen écht belangrijk vindt. Waar streef je naar, wat wil je uitdragen? Normen zijn de (ongeschreven) regels die je hanteert over wat wel en niet mag, hoort, of goed is om te doen. Normen krijg je vaak ook mee vanuit je opvoeding, je achtergrond enzovoort. Ze zijn gebaseerd op waarden van anderen. Als ze corresponderen met jouw eigen waarden is er meestal weinig aan de hand. Het wordt lastiger als het gaat schuren.
Dat gebeurt nogal eens. Ongetwijfeld ook bij jou. Je bent vast wel eens ergens mee doorgegaan, terwijl je er diep van binnen liever mee wilde stoppen. Een relatie waarvan je diep van binnen wist dat deze niet goed meer is voor je. Werk dat je met tegenzin doet. Een bestuursfunctie waar je al lang geen energie meer uithaalt. Een zorgtaak die je alleen maar vervult ‘omdat het zo hoort’. De afspraakjes met die vriendin waarbij je het gevoel hebt dat het allemaal van één kant moet komen. Een bedrijf, een clubje, een traditie, een project. Herkenbaar? Ga eens na: welke waarden waren of zijn innerlijk bij jou in conflict met elkaar?
Er is moed voor nodig
Heb je wel eens de stap gezet om ermee te stoppen? Of deze stap overwogen? Dan herken je vast ook dat ergens mee stoppen soms moeilijker is dan ergens mee doorgaan. Niet alleen moeilijker, maar ook moediger. Vaak gaan we onszelf ervan overtuigen dat het goed is om het nog een kans te geven. Of zeggen we dat we eraan gaan werken. Ik heb iets te vaak gezien dat dit laatste gelijk staat aan dingen op z’n beloop laten en hopen dat er iets verandert. Dat is iets anders dan er echt aan gaan werken. Ergens aan werken vraagt onderzoeken wat voor jou werkelijk belangrijk is. Welke waarde(n) geef jij voorrang? En wat kost het jou als je koste wat kost doorgaat. Ben je bereid die prijs te betalen?
‘Moedig van je, dat je de beslissing hebt genomen om ermee te stoppen’. Die heb je vast ook wel eens gehoord. Ook die zegt natuurlijk het meest over degene die de uitspraak doet. Het grappige is: ook dit is waardering uitspreken. De ander bewondert jou omdat jij iets doet wat hij of zij ook best zou willen, maar niet durft. We maken onszelf liever wijs dat het goed is om ergens mee door te gaan dan dat we zelf die moeilijke beslissing nemen. Geloof me, van alle mensen die ik een dergelijke beslissing heb zien nemen is er nog nooit eentje achteraf huilend van spijt bij me gekomen. Stuk voor stuk praten ze in termen van ‘zo blij dat ik de knoop heb doorgehakt’, ‘wat een opluchting’ en vaak ook ‘dat had ik echt veel eerder moeten doen’. Dat laatste spreek ik overigens tegen. Als er voor jou een eerder moment was geweest om een besluit te nemen dan had je het op dat moment wel gedaan.
Rigoureus stoppen met alles wat niet fijn is?
Dit is geen pleidooi om rigoureus te stoppen met alles wat even niet zo leuk is. Het is wel een pleidooi om erkenning te geven aan wat niet (meer) voor jou werkt. De oplossingsgerichte psychologie van Cauffman heeft als basisregel: Als iets niet (langer) (goed genoeg) werkt, stop er dan mee, leer ervan en doe iets anders. Want, en hier kom ik weer met Einstein op de proppen,: de definitie van waanzin is hetzelfde blijven doen en een ander resultaat verwachten. Neem daarbij de zinssnede van Cauffman ter harte ‘leer ervan’. Ergens rigoureus mee stoppen zonder er mee aan de slag te (zijn ge)gaan is als een vlucht. Als je ergens van weg wilt, wat wil je er dan voor in de plaats. Gun jezelf dat onderzoek. Ook dat vraagt moed. En ook doorzettingsvermogen. Maar wel op een andere manier. Geef jouw dromen en verlangens niet op.
Hoe zit het met jou? Ga jij tegen beter weten in ergens mee door omdat stoppen moeilijker is? Wees dan zo moedig om te stoppen, ervan te leren en iets anders te doen. Kun je daar wel wat hulp bij gebruiken? Je bent welkom voor een kennismakingsgesprek.
0 Reacties