Ik vind zoveel leuk, ik kan niet kiezen.
Ik kan niet zomaar kiezen wat ik leuk vind.
Ik wil weten welke mogelijkheden er nog meer zijn voordat ik kan kiezen.
Ik heb geen idee wat ik wil.
Ik ben bang dat ik een verkeerde keuze maak.
Kiezen is een ‘dingetje’. Bovengenoemde uitspraken zijn in alle mogelijke varianten al wel voorbij gekomen in mijn coachpraktijk. Iedereen wil kiezen voor een mooie toekomst, voor geluk, voor doen wat goed voor je is. Waarschijnlijk ben jij daar geen uitzondering op. In de praktijk blijkt het echter behoorlijk tegen te vallen. Het probleem is niet dat je niet kunt kiezen. Het probleem is niet dat je geen keuze hebt. Het probleem is niet dat je niet weet waar je uit kunt kiezen. Het probleem is niet dat je niet weet wat je wilt. En het probleem is ook niet dat je mogelijk een verkeerde keuze maakt.
Het probleem is dat je niet kiest.
Verantwoordelijkheid en consequenties
En dat is eigenlijk niet waar, want je kiest namelijk altijd. Alleen (lang) niet altijd bewust. Zolang je niet bewust kiest kun je ook niet verantwoordelijk gehouden worden voor je keuze. Maar als jij niet verantwoordelijk bent voor jouw keuze, wie is dat dan wel?
Ben je niet blij met je werk? Wie dwingt je om dat werk te blijven doen?
Je kunt op elk moment een andere keuze maken. Je kunt alles kiezen. Alleen heeft elke keuze consequenties. Ergens ja tegen zeggen betekent ook altijd nee zeggen tegen iets anders. Ja zeggen tegen die baan waarin je 70% van de tijd op reis bent betekent misschien wel je dierbaren in de steek laten. De vraag is dan of je ook kiest voor de consequenties. Doe je dat niet, dan is dat jouw keuze. Dat is helemaal prima, mits je er niet over gaat zeuren. Zeuren is de verantwoordelijkheid uit de weg gaan. In dit voorbeeld zou het zelfs ten koste kunnen gaan van de relaties met je dierbaren. Stel je maar eens voor wat het met hen doet als je regelmatig blijft herhalen dat je de kans van je leven bent misgelopen omwille van hen…
Vermijdende mechanismen
Als je bewust kiest voor wat je doet, doe je altijd waarvoor je gekozen hebt. Dat is niet altijd gemakkelijk. Wat kiezen moeilijk maakt is vooral het afzien van de mogelijkheden waar je niet voor kiest. Je kunt niet tegelijkertijd de snoepzak leeg eten en hem bewaren voor later. Met dat wel te willen begint het energie slurpende gedoe in je hoofd. Dan gaan de mechanismen in werking die we hebben ontwikkeld om echte keuzes uit de weg te gaan. Daar beginnen de problemen. Kijk maar eens naar de volgende keuze-ontwijkende mechanismen.
Alleen kiezen voor wat mogelijk of haalbaar lijkt
Ik kan op mijn leeftijd toch niet meer beginnen aan een jarenlange studie (lees: ik kies er niet voor om te gaan studeren) om die baan te krijgen die ik echt graag wil. Dus kijk ik wel of ik binnen mijn huidige werk wat leukere taken erbij kan krijgen. Wat er gebeurt is dat je genoegen neemt met een compromis. Maar omdat de menselijke geest zich niet wil voegen in een compromis zal je nooit dezelfde bevlogenheid vinden als die de drive die je zou voelen als je had gekozen voor wat je echt wilt.
Kiezen zonder oog voor het resultaat
Als je niet voor ogen ziet wat je met je keuze beoogt is de kans dat je zoekende blijft erg groot. Stap je in dat scholingstraject omdat het je ‘wel leuk lijkt’ en ‘zie je daarna wel verder’? Waarschijnlijk ben je ‘daarna’ dan even ver als nu. Stephen Covey* zegt het zo: Begin with the end in mind. Wat wil je bereiken met het scholingstraject? Waar wil je staan over X tijd? Zie het voor je en leg dat langs je innerlijke meetlat: klopt dit met wie jij bent?
Kiezen door niet te kiezen
Niet kiezen is ook een keuze. Zelf geen keuze maken en afwachten tot er voor je besloten wordt. In de tijd dat ik outplacementtrajecten begeleidde zag ik het vaak; medewerkers werden boventallig verklaard en bleken bereid om wel een jaar of langer ‘af te wachten of ze zouden kunnen blijven of ontslagen werden’. Deze keuze om niet te kiezen verlamt alle doeltreffend handelen. De medewerker komt niet in actie, er is alleen reactie. In de periode van afwachten werken deze medewerkers bepaald niet met hart en ziel. Bovendien gaat hun aandacht vooral naar de minder prettige elementen in hun werk. Het risico van verbittering is groot.
Uitgaan van wat je niet wilt
Ik weet wel wat ik nÃet wil. Dat zeggen ze vaak. Het kan een startpunt zijn, maar al snel moeten we het toch zien om te draaien naar wat je er dan voor in de plaats wilt. De lijst van wat je niet wilt is namelijk oneindig. Aandacht blijven geven aan wat je niet wilt betekent energie steken aan van alles en nog wat. Zo raakt wat belangrijk voor je is ondergesneeuwd. Zorg dus dat je dat helder hebt.
Voorwaardelijk kiezen
Ja, dat wil ik wel, maar alleen als… Ook dit is een vorm van het roer uit handen geven. Je legt je lot in handen van anderen of in externe omstandigheden. Je kiest niet zelf en creëert daarmee ook niet zelf.
Consensus
Wat denk jij? Stel deze vraag aan enkele anderen en je weet zeker dat je met de gebakken peren zit. De kans dat daar één onmiskenbaar duidelijke keuze uit komt is nihil. En wat ga je dan doen? Water bij de wijn? Een beetje van alles (als dat al mogelijk is). Consensus is garantie op halfslachtigheid.
Andere mogelijkheden willen onderzoeken
Graag willen weten welke andere mogelijkheden er nog zijn. Vragen om meer informatie. Je er nog verder in willen verdiepen. Meestal leidt dat tot bevestiging van wat je al wist (ook omdat je niet écht open staat voor mogelijkheden die buiten jouw referentiekader vallen). Bovendien geldt hetzelfde als voor wat je niet wilt: er zijn altijd eindeloos veel andere mogelijkheden. Nog meer informatie heeft slechts een verlammende werking.
Deze mechanismen om niet te kiezen zijn dus het probleem achter het probleem. Het probleem is dat je NIET kiest. De oplossing is dus: maak een keuze!
Een keuze maken geeft altijd energie
En een keuze heb je. Altijd. Zelfs met een mes op je keel heb je een keuze. Je kunt je verzetten of je overgeven. Het is van belang dat je je daarvan bewust bent. Zoals gezegd: je kiest altijd. Het geheim schuilt in het maken van bewuste keuzes. Het begint dus bij Bewustzijn. Bewust. Zijn. Je bewust zijn van de manier waarop je keuzes maakt. Je bewust zijn van jouw keuze vermijdende mechanismen.
Bewust Zijn vraagt om je aandacht naar binnen te richten. Daar vind je het antwoord op je keuzevraag. Van binnen weet je wat jou dient en wat niet. Als je kiest voor wat jou dient geeft dat altijd energie. Het zet je in de aan-stand. Je kunt geen verkeerde keuze maken. Op elk volgend moment kun je weer een nieuwe keuze maken.
Welke keuze maak jij?
Of heb je het nu wel lang genoeg vruchteloos geprobeerd? Laat mij je dan helpen. Maak direct een afspraak voor een gratis sessie en ontdek wat ik voor je kan betekenen.
* Stephen Covey – De zeven eigenschappen van effectief leiderschap
0 Reacties