Aan aandacht voor het coachvak geen gebrek in de media. Aan discussie over het coachvak ook niet. Arjen Lubach met zijn item ‘En nou is het afgelopen – Veel te veel coaches*’ kan geen enkele zichzelf respecterende coach zijn ontgaan. Aan jou als (potentiële) klant is het misschien wel voorbij gegaan. Iets met algoritmen… Ik kan me voorstellen dat je door de bomen het bos niet meer ziet als het gaat om het inschakelen van een coach. De reacties op het filmpje van Lubach op social media maken maar weer eens duidelijk: zoveel mensen, zoveel meningen. Helaas ook veel ongenuanceerde meningen, waardoor er alleen maar meer ruis op de lijn ontstaat. Wat is coaching nu wel en niet? Waar let ik op bij het kiezen van een coach? Hoe weet ik dat ik te maken heb met een goede coach? Wat is de rol van een beroepsvereniging?
Herken je dat soort vragen? Of ben je nieuwsgierig naar mijn visie hierin? Dan schrijf ik dit stuk voor jou.
Lubach slaat de spijker op zijn kop. Laat ik dat vooropstellen. Om het verderop in dit artikel te nuanceren, dat dan weer wel.
De markt wordt overspoeld met coaches. Zelfbenoemd of niet. Dat mag, want coach is een vrij beroep. Hang een bordje aan je voordeur en je bent coach. Simpel. En wie het commercieel slim aanpakt kan er goed aan verdienen. In zeven stappen naar jouw droomleven, succes of het grote geluk; daar gaat toch iedereen van watertanden! En als je even niet blaakt van het zelfvertrouwen dan kan het behoorlijk (overrompelend) verleidelijk zijn om in zee te gaan met iemand die je gouden bergen belooft, maar je, afgaand op de commentaren onder de video van Lubach, gebakken lucht verkoopt.
Er zijn er die dat doen ja. Jou voorhouden dat het ook voor jou is weggelegd, als je hun programma volgt. Hier wordt het interessant. Een programma. In coaching praten over een programma is in mijn optiek een contradictio in terminis. In coaching is er geen programma.
Bij een programma denk ik aan een training, een cursus, een opleiding, een stappenplan. Ik wil iets leren of bereiken en iemand leert mij hoe (omdat diegene dat heel goed weet of kan). Dat kan geweldig goed werken, maar is in de ogen van professioneel coaches iets anders dan coachen. De coach heeft namelijk jouw antwoorden niet. De coach weet niet wat jij denkt, wilt, of voelt en kan dus ook niet zeggen wat voor jou het beste is om te doen.
Dus het is nog erger; coaches vragen geld terwijl ze zelf niks weten?! Ik hoor het sommigen al bijna denken. Tja, en dan is de conclusie gebakken lucht verkopen al snel getrokken. Dat is prima. Als je zelf zo over coaching denkt, lees dan vooral niet verder, want dan gaan wij er samen niet uitkomen. Maar als je al tot hier gekomen bent met lezen zegt iets in mij dat je nog wel iets meer wilt.
Voor jou zet ik graag mijn visie op het coachvak uiteen.
Wat is coaching niet?
Coaching is dus niet je geld verdienen door een ander te zeggen wat hij moet doen. Uit de commentaren op diverse social media haal ik nog een bijna eindeloze lijst aan associaties met coaching die op van alles duiden, maar niet op coachen.
Een coach gaat je even vertellen wat je problemen zijn. Een coach houdt je voor dat jouw nieuwe succesvolle leven binnen handbereik ligt. Coaching is pure kwakzalverij. Wat een coach je vertelt kun je met je gezonde verstand ook zelf bedenken. Of googlen. Of in een boek lezen. Coaches zijn vooral met hun eigen problemen bezig. Je kunt ook met vrienden praten.
Coaches verdienen hun geld met het leed van kwetsbare mensen. Een coach is een narcist die het zelf ook niet weet.
Zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik heb niet de behoefte om ze allemaal te gaan weerleggen. Laat staan om de discussie aan te gaan. Al moet ik bij sommige uitspraken echt op mijn handen gaan zitten. Vooruit, eentje dan: die over het geld verdienen over de rug van een ander. Is dat ook jouw eerste gedachte bij een arts? Bij een uitvaartverzorger? Bij de garagehouder die jouw auto repareert? Bij de rioolontstopper?
Met dit stuk wil ik je zo goed mogelijk informeren. Zodat jij als potentiële klant van een coach, trainer, adviseur, therapeut, begeleider of welke naam we eraan hangen, een keuze kunt maken die voor jou passend is.
Wat is coaching wel?
Er is geen eenduidige opvatting over wat coaching is. Er zijn veel collega-coaches die heel gewetensvol met hun vak omgaan en toch heel verschillende manieren hebben om invulling aan dat vak te geven. Persoonlijk verbind ik mij als coach met de uitgangspunten en geformuleerde competenties van zowel de NOBCO (Nederlandse Orde van Beroepscoaches) als de ICF (International Coach Federation).
Los daarvan gaat het wat mij betreft in coaching om de klant te helpen om eigen antwoorden te vinden op ontwikkelvragen. Een professioneel coach is neutraal. Dat betekent dat de coach niet emotioneel betrokken is bij jouw verhaal en geen belang heeft bij de keuzes die jij maakt. Een professioneel coach beschikt over meerdere, beproefde methodieken, tools en interventies om de klant nieuwe perspectieven te helpen ontdekken. De focus in coaching ligt niet op het probleem, maar op het ontwikkelen van al aanwezig maar nog onbenut potentieel. Uitgangspunt is ook niet dat er iets mis is met je, uitgangspunt is dat je iets wilt ontwikkelen. Een coach gaat niet iets voor jou oplossen, maar helpt jou zelf de oplossingen vinden. Denk wat dat betreft aan de klassieke metafoor: een coach geeft je geen vis als je zonder eten zit, een coach leert je vissen. Een coachrelatie veronderstelt gelijkwaardigheid en eigen keuze. Zeker geen afhankelijkheidsrelatie. En de bereidheid om te onderzoeken (lees: te leren vissen) hoe en wat voor jou werkt om rust, balans, succes en/of geluk te ervaren. Wat dat dan ook is voor jou. Want dat is dus voor iedereen anders. En dus is coachen altijd maatwerk.
Wat is geluk? Wat is succes?
Want wat is dat eigenlijk, succes, balans, rust, geluk? Dat is misschien wel de moeilijkste vraag. Sta er maar eens bij stil. Wat is geluk eigenlijk voor jou? Met alle (perfecte) plaatjes die ons aan alle kanten worden voorgeschoteld lijkt het duidelijk. En maakbaar. Maar weet jij wat het voor jou is? En als je het al weet, durf je er dan voor uit te komen als het plaatje niet perfect is? Ik begrijp heel goed dat veel mensen hiermee worstelen en het vooral niet aan de grote klok hangen. En ik snap ook heel goed dat áls je jezelf dit soort vragen begint te stellen, dat je er in je eentje niet uitkomt. Dat je door alles wat er wordt voorgeschoteld niet meer weet wat je denkt, voelt en wilt. Want voel je het, of denk je het te voelen? Wil je het, of denk je het te willen? Of wil je het voelen?
Volg je me nog?
Hoe weet ik dat ik te maken heb met een goede coach?
Terug naar het coachvak. Want coachen is een vak. Een vak dat vraagt om bijblijven, reflecteren, evalueren, ontwikkelen en vooral: ervaring. Een goede coach neemt het vak serieus. Dat zegt op zich nog heel weinig. De vraag hoe je weet of je te maken hebt met een goede coach is niet eenduidig te beantwoorden. Persoonlijk vind ik het belangrijk dat er gelegenheid is om kennis te maken, vragen te stellen over achtergrond, werkwijze, visie, maar ook dat de coach doorvraagt op waar jij naartoe wilt en wat daarin voor jou belangrijk is. Ruimte voor jouw inbreng dus. De maatstaf ligt uiteindelijk bij jezelf; heb jij het gevoel dat er een vertrouwensbasis is om met elkaar aan de slag te gaan?
Ben je op zoek naar een coach met een gedegen opleiding, achtergrond en ervaring? Check dan ook of de coach is aangesloten bij een beroepsvereniging en eventueel of deze is gecertificeerd.
Wat betekent gecertificeerd?
Pas door de uitzending van Lubach realiseerde ik me dat mensen kunnen denken dat het hebben van een certificaat (bewijs van deelname) aan een driedaagse coachcursus betekent dat je gecertificeerd coach bent. Een paar dagen later stelde een potentiële klant mij de super goede vraag wat dat eigenlijk betekent, gecertificeerd coach. Met dank aan deze klant en met excuses voor de beroepsdeformatie; het is een volkomen terechte vraag. En goed dat ‘ie gesteld wordt. Gecertificeerd wil zeggen dat je door een beroepsvereniging zoals NOBCO of ICF gecertificeerd bent. Daarvoor is het nodig dat je minimaal een (internationaal) erkende post-HBO register coach opleiding hebt gevolgd. Alleen het met goed gevolg doorlopen van die opleiding is niet voldoende. Om gecertificeerd te worden dien je daarnaast ook aan te tonen dat je, afhankelijk van het niveau van certificeren, voldoende praktijkuren hebt, aan permanente educatie doet en aan intervisie of supervisie doet. Dat is toch iets anders dan een certificaat voor een online cursus voor de prijs voor een paar drankjes op een terras. Er zijn verschillende niveaus van certificeren; van foundation tot master. Overigens ook een goede om je van bewust te zijn: áángesloten zijn bij een beroepsvereniging is iets anders dan gecertificeerd zijn.
Levert alleen een gecertificeerd coach kwaliteit?
Zeker niet. Ik ken heel wat goede coaches waar ik mijn handen voor in het vuur steek die niet gecertificeerd zijn. Andersom zijn er ook gecertificeerd coaches die er een potje van maken en waar ik nooit iemand naar zou verwijzen.
Wat is de rol van een beroepsvereniging?
Ergens in de commentaren las ik ook dat coaches die zijn aangesloten bij een beroepsvereniging allemaal één pot nat zijn, omdat de beroepsvereniging hen dwingt om op een bepaalde wijze te werken of zelfs bepaalde tarieven te hanteren. Dat spreek ik met klem tegen.
Aangesloten zijn bij een beroepsvereniging betekent vooral de ethische code onderschrijven en hiernaar handelen. Om gecertificeerd te worden en te blijven moet je daarnaast doen aan professionele ontwikkeling, zoals hierboven beschreven. Maar elke aangesloten coach heeft de vrijheid om eigen werkwijzen te hebben of methodieken in te zetten. En om eigen tarieven te bepalen. Verder is er vanuit de beroepsvereniging ook een klachtenregeling; als je een klacht hebt over een coach en je komt er samen niet uit dan kun je je als klant altijd wenden tot de onafhankelijke klachtencommissie.
Behalve dat je om de zoveel jaar moet aantonen dat je aan de voorwaarden voldoet (en dat is vrijwillig) zijn er geen knellende voorschriften.
Voor alles is een markt
Zolang mensen door kinderhanden gemaakt onveilig speelgoed blijven kopen blijft het in productie. Hoewel we weten dat suiker en vet slecht zijn voor onze gezondheid, stoppen we niet met het consumeren daarvan. Het is een kwestie van vraag en aanbod. Zo ook op de coachingsmarkt. Zolang er vraag is is er aanbod. Daar zit ook de nuancering die ik aan wil brengen bij ‘veel te veel coaches’. Niet iedereen heeft een gecertificeerd professioneel coach nodig. Laat staan een senior, master of executive coach. Als je net begint met recreatief voetbal huur je toch ook Van Gaal niet in als jouw persoonlijk coach? Als iets werkt, is het prima. Er is voor alles een markt. En vergeet niet: er zijn overal rotte appels.
Waar let je op bij het kiezen van een coach?
Het begint bij de vraag: waar ben je naar op zoek? Ook die is niet zo eenvoudig als het klinkt. Dat blijkt wel uit de vragenlijst die ik mensen voor een kennismaking vraag in te vullen. Die is bedoeld als bewustwording en blijkt ook zo te werken. Sommigen vinden het lastig, vervelend, confronterend en sommigen haken zelfs af. En dat is prima, want als je nog niet weet wat je met mij wilt bespreken dan is dit (nog) niet het moment om een gesprek te hebben. Ben je inderdaad gebaat bij coaching, of past een training of cursus beter bij je? Wat voor de één werkt hoeft voor jou niet te werken. Wat is belangrijk voor jou? Formuleer dus eerst een antwoord op de vraag waar je naar op zoek bent. Ga een kennismakingsgesprek aan. Neem het serieus en blijf kritisch, laat je niet leiden door je eigen ongeduld of verleiden door gouden bergen. Vertrouw op je gevoel. Voelt het niet goed, ga naar de volgende. Totdat je bij degene bent waar je vertrouwen in hebt.
Het mag duidelijk zijn: in coaching is er in mijn optiek geen one size fits all. Als je me al een beetje kent weet je dat ik niet iemand ben van de maatpakken, maar voor jou als klant maak ik het pak wel op maat.
Mijn coachhart bloedt als ik zie hoe de naam soms te grabbel wordt gegooid. Het mag duidelijk zijn; het gaat lang niet altijd (zacht uitgedrukt) over coaching zoals ik het vak zie. Maar ja, het is een vrij beroep en dat zal het ook wel blijven. Een andere naam voor ons vak kan ik ook niet zo snel bedenken; daarvoor dit ik er denk ik te lang in. Ik voel me verbonden met het coachvak, ik bén coach in hart en nieren. Er zijn ook coaches die iets anders doen. Zolang zij zichzelf coach noemen raad ik je aan om kritisch te zijn en te blijven. Wie / wat gaat jou verder helpen? Dat kan een gecertificeerd professioneel coach zijn, maar dat hoeft dus helemaal niet.
Wil je na het lezen van dit artikel persoonlijk kennismaken? Je bent van harte welkom voor een gratis sessie.
*Bekijk hier het item uit de avondshow van Lubach van 29 maart 2022
En mocht je na het lezen van het bovenstaande nog puf hebben om verder te lezen; blader dan vooral eens door de commentaren…
0 Reacties