Probleemoplossend vermogen. Het staat regelmatig als een pré in een vacaturetekst. Misschien wel in de vacature voor jouw toekomstige baan. In je motivatiebrief kun je er een leuk taaldingetje mee doen. Iets over dat je jouw probleem, namelijk je huidige baan waarin jouw talenten onvoldoende tot uiting komen, oplost door deze geweldige kans aan te grijpen.
Het klinkt goed: problemen zijn er om opgelost te worden en daar ben jij goed in. Toch sta ik er niet vanzelfsprekend bij te jubeljuichen. In sommige gevallen is het natuurlijk zeer nuttig als je met je gezonde verstand en logica over oorzaak-gevolg praktische problemen te lijf gaat. Meer dan nuttig zelfs. Als de techniek mij in de steek laat (over het algemeen doordat ik zelf iets gedaan heb waarvan ik me niet bewust ben) dan vind ik het erg prettig als iemand met verstand van zaken beredeneert waar het aan ligt en de oplossing aandraagt. Voor problemen als ‘bestand kwijt’ of ‘printer werkt niet’ is dergelijk probleemoplossend vermogen zeer welkom.
Het wordt anders als het ‘probleem’ te maken heeft met jouw welbevinden. Zoals het probleem dat je baalt van je baan. Als je de redenering volgt dat je baan het probleem is dan ligt de oplossing voor de hand: andere baan. Je solliciteert, vindt zowaar een andere baan. Verdorie zeg, blijk je daar toch na verloop van tijd tegen dezelfde dingen aan te lopen. De oplossing blijkt je probleem slechts veranderd te hebben. Het blijkt net even iets complexer te liggen dan met oorzaak-gevolg denken is op te lossen. Onbewust heb je de werkplek als oorzaak aangeduid en daarmee de nieuwe werkplek als het ware belast met de ‘verplichting’ het walhalla voor je te zijn.
Valt dat even vies tegen.
Het probleem is de focus op het probleem
Als je elke dag met tegenzin aan je werkdag begint dan is dat al snel een probleem. Met onze menselijke neiging om problemen zo snel mogelijk op te lossen proberen we het probleem uit ons leven te bannen. Het probleem is echter dat we daarmee juist de aandacht vestigen op het probleem. Het probleem krijgt alle aandacht. Je keurt af wat er is , omdat het jou niet verder brengt. De neiging is er om nog eens extra te onderstrepen dat er een probleem is. Waarmee het probleem groeit. Wat je aandacht geeft groeit…
Van probleem naar levensvraag
Dergelijke problemen zijn echter dermate complex, dat we niet voorbij kunnen gaan aan wat er is. En dan bedoel ik vooral wat er onder, achter of in het probleem is (dat is maar net hoe jij dat definieert). Namelijk wat het met jou doet. Hoe jij het ervaart. Wat maakt dat je in deze baan niet tot je recht komt? Ben je wel met iets bezig dat past bij jouw kernwaarden, jouw diepste drijfveren, jouw zijn? Lever je wel een bijdrage aan iets wat voor jou betekenisvol is? Voel je je wel verbonden met de organisatie en de mensen om je heen? Vaak blijkt het antwoord op meerdere van deze vragen negatief te zijn. Dan is het geen wonder dat je niet bruist van de energie en de motivatie.
Het is de moeite waard om jezelf daar vragen over te stellen. Dan heb je het over levensvragen.
Merk je de perspectiefwisseling op? Van probleem naar (levens)vraag. Of vragen. Ik noem hier het voorbeeld van je baan, maar daar kun je natuurlijk ook issues op andere levensgebieden lezen (wonen, ondernemerschap, (mantel)zorg, relaties, geld, verwachtingen …vul maar in.)
Je probleem als richtingaanwijzer
Mijn klanten komen zelden binnen met een helder en eenduidig geformuleerde coachvraag. Het merendeel kampt met een issue, een probleem (om het nog maar even zo te noemen) en velen van hen willen hun verhaal kwijt. Ik hoor dan een heleboel wat ze afkeuren aan hun huidige leven.
Er is duidelijk een spanning tussen wat er in hun leven is en wat ze willen. Dat is het probleem. Maar met jouw blik gericht op het probleem zie je geen mogelijkheden. Je staat dan als het ware met je rug richting de toekomst die al die mogelijkheden in zich heeft. Die spanning van het probleem is wel nodig . Ga maar na; als dat wat je graag wilt er al was dan zou je niet in beweging (hoeven) komen. Die spanning brengt onrust mee. Het is niet vreemd dat het nummer één antwoord op de vraag naar hun verlangen is: rust. Soms geformuleerd als rust in mijn hoofd, soms als innerlijke rust.
Ik heb het altijd over bewegen waar je naartoe wilt in plaats van ergens vandaan willen. Dat is die perspectiefwisseling. Van probleem naar verlangen. Wat wil je liever: je tijd en energie besteden aan het oplossen van het probleem? Of je tijd en energie besteden aan het realiseren van je verlangen?
Aandacht geven aan waar je naartoe wilt is niet hetzelfde als het probleem ontkennen. Integendeel. Het probleem is nodig om het verlangen te kunnen voelen. Het probleem fungeert als richtingaanwijzer. Wees dus blij met je probleem. Het helpt je om in beweging te komen.
Richting je verlangen.
Oplossing vermomd als verlangen
Op levensvragen is er geen pasklaar antwoord. Er is ook niet maar één oplossing voor je probleem. Als je probleem onrust is dan is rust de oplossing. Als je wist hoe je die rust zou vinden dan had je geen probleem. Je zult het niet-weten moeten leren verdragen om nieuwe perspectieven te ontdekken. Jouw verlangen wijst je wel de weg. Pas echter op voor de valkuil van de oplossing vermomd als verlangen. De vermomming ontstaat in je hoofd. Die zou bijvoorbeeld zo kunnen klinken:
- ik zou willen dat mijn leidinggevende inziet dat… (deze zin kun je zelf verder invullen)
- ik zou willen dat ik een keer de loterij win
- ik verlang ernaar om die operatie achter de rug te hebben
- ik verlang ernaar om mijn hypotheek afgelost te hebben
Bovenstaande uitspraken representeren niet jouw werkelijke verlangen. Deze vermommingen leggen een verantwoordelijkheid, een verplichting zelfs, bij een ander of bij een actie om dé oplossing te zijn. Het is maar de vraag of je probleem is verdwenen als je leidinggevende het licht heeft gezien… enzovoort. Jouw werkelijke verlangen is niet dat je leidinggevende tot inzicht komt. Dat verandert op zichzelf namelijk nog niets in jou.
Jouw werkelijke verlangen komt van binnenuit. Als je dit bij jezelf herkent: pel het eens af. Wat verandert er bij jou van binnen als… wat maakt het voor jou mogelijk als… ?
Jouw werkelijke verlangen gaat bijvoorbeeld in de richting van: gezien worden, erbij horen, helemaal jezelf kunnen zijn, vertrouwen op jezelf, vrijheid ervaren om het leven te leiden dat jij graag wilt, grootse dingen kunnen doen, van betekenis zijn.
Jouw werkelijke verlangen geeft je energie, maakt je blij. Het zet je in beweging. Het activeert jouw levenskracht.
Problemen en oplossingen vormen samen het antwoord
Neem het voorbeeld van de hypotheek. Je wilt je hypotheek graag zo snel mogelijk aflossen. Dat geeft je financiële zekerheid. Blijkbaar ervaar je die op dit moment onvoldoende. Probleem. Ga dan eens bij jezelf na wat die zekerheid voor jou zou veranderen. Mogelijk gaat het bij jou om vertrouwen hebben. Is je verlangen dan vertrouwen? Dan kun je beter werken aan je vertrouwen dan aan het verwerven of behouden van je (schijn)zekerheid.
In haar nieuwste boek* zegt Els van Steijn: ‘problemen en oplossingen vormen samen het antwoord op de vraagstukken in het leven’. Het probleem van de (on)zekerheid is daar een mooi voorbeeld van.
Met de blik op de mogelijkheden
Wees dus blij met wat er is, ook met je probleem. Dat geeft je richting. En ook het niet weten. Sta stil bij het niet weten. Neem het waar en onderzoek het. Zonder oordeel. Door het niet weten er te laten zijn, door te zijn met wat er is, zonder het te willen veranderen, zet je de grootste veranderingen in gang. Dan maak je verbinding met je werkelijke verlangen en dan dienen de mogelijkheden zich aan.
Klim op de zwerfkei die jouw weg verspert en geniet van het uitzicht.
Ik ben benieuwd naar de inzichten die jij uit dit blog haalt. Wil je dat met me delen in een reactie?
Anders kijken naar je ‘problemen’? Dat doen we in de masterclass ‘Reken af met wat jou tegenhoudt’. In deze masterclass ontdek je wat jou werkelijk tegenhoudt. En hoe je daarmee afrekent. Zodat je vrij bent om jouw eigen weg te gaan en te doen wat je écht graag wilt.
Voor slechts 50 euro kun jij erbij zijn. Meer informatie en aanmelden kan via deze link.
Wil je liever 1-op-1 verder sparren? Meld je dan aan voor een gratis sessie.
Je bent van harte welkom.
0 Reacties