en drie tips om het nu wel te doen
Ja-maar is een hardnekkig fenomeen. We lachen om de briljante vondsten van Bertold Gunster en zijn Omdenken*. Herkennen ons in de situaties van alledag waar hij middels een mooie spreuk een ander licht op werpt. Schrijven citaten over in onze agenda, hangen de blaadjes van de scheurkalender op het memobord en delen inspirerende spreuken met onze dierbaren. Al dan niet met een onderliggende boodschap…
En toch. Lééf jij volgens de principes van deze uitspraken? Of ben jij ook een kei in het bedenken van allerlei redenen om die stap (nog) niet te zetten? Ik noem een paar voorbeelden die ik met enige regelmaat voorbij hoor komen:
- Daar is bij mijn werkgever helemaal geen ruimte voor.
- Eerst maar eens dat papiertje halen.
- Dat gaat ten koste van mijn gezin.
- Daar ben ik echt te oud voor.
- Dat kan ik toch niet maken?!
- Wat als het mislukt?
- Daar zit toch niemand op te wachten?
Bezwaren. Ja-maars. Begin dit jaar schreef ik al een blog over het verslaan van je draken. Deze draken nog eens bij hun horens vatten lijkt echter geen overbodige luxe.
Een klein stukje herhaling
Niet de gebeurtenis of situatie bepaalt hoe wij ons voelen en hoe we handelen. Het zijn onze gedachten over die gebeurtenis of situatie die een gevoel oproepen en bepalend zijn voor ons gedrag.
Bijna net zo klassiek als het halfvolle en het halflege glas is het voorbeeld van Jeanette en Monique, twee collega’s die door een reorganisatie hun baan verliezen. Dezelfde functie, allebei kostwinner en rond de 50, vergelijkbare gezinssituatie, vergelijkbare achtergrond.
Jeanette volgt een traject bij mij. Een maand na het horen van dit bericht over haar ontslag verzucht ze dat ze niet weet hoe het verder moet. “Op mijn leeftijd vind ik nooit meer een andere baan. Wie zit er nou op mij te wachten? Als ik zie wat er in die vacatures gevraagd wordt dan zakt de moed me in de schoenen. Ik zie mezelf al in de bijstand eindigen ”. Jeanette dwingt zichzelf regelmatig achter haar laptop te kruipen om vacatures te zoeken. Ze wordt niet blij van wat ze tegenkomt…
Monique staat er heel anders in. Ze ziet het als een kans om zich te oriënteren op wat ze ècht graag wil. Ze realiseert zich dat niet alles vanzelf gaat, maar vertrouwt er op dat het goed komt. Monique is in de weken daarna enthousiast aan het netwerken.
Als Jeanette dan ‘gewoon’ net als Monique gaat denken?
Was het maar zo simpel.
We kijken allemaal door onze eigen bril naar de werkelijkheid, worden allemaal door onze unieke combinatie van waarden en overtuigingen gedreven. Wat we van huis uit meekrijgen, persoonlijke ervaringen, cultuur; het heeft allemaal invloed op de manier waarop we naar de wereld kijken.
Soms zijn het diepgewortelde patronen. Diepe inprentingen. Zomaar een andere gedachte ‘aannemen’, dat werkt dan niet. Daar trapt ons brein niet in.
Herkennen van belemmerende overtuigingen
Je gedachten houden je tegen om te doen wat je wilt. Belemmerende gedachten zijn te herkennen aan typerende woorden. Deze kun je indelen in vier categorieën:
Normatief:
Moeten, behoren, noodzakelijk, het mag niet…
Woorden met een sterk negatieve lading:
Verschrikkelijk, rampzalig, ondraaglijk, mislukking, waardeloos
Alles of niets denken:
Altijd, nooit, alles, niets, iedereen, niemand, absoluut, perfect, goed, slecht…
Personificatie:
Ik ben nu eenmaal zo…, mijn collega is…
Tips om af te rekenen met je belemmerende gedachten
Herken je dergelijke gedachten bij jezelf? En heb je al ondervonden dat het niet zo simpel is om ‘gewoon anders te denken’?
Experimenteer dan eens met deze drie tips:
1. Stel jezelf de volgende vragen (vrij naar The Works van Byron Katie)
- Is dit een feit, een absolute waarheid? En zo ja, hoe weet ik dat?
- Helpt deze gedachte mij om mijn doel te bereiken?
- Geeft deze gedachte mij een prettig gevoel?
- Wat is het tegenovergestelde van deze gedachte?
- En als dat nu eens waar is?
2. Vervang je gedachten door realistische gedachten of geruststellende of stimulerende gedachten
Zet eens een andere gedachte naast je belemmerende gedachte. Voor Jeanette zou dat kunnen zijn: “Ik heb veel werk- en levenservaring.” Of: “Voor mijn werkgever is het fijn dat ik uit de kleine kinderen ben”.
Let er op dat dit een gedachte is die voor jou ook waar is (realistisch), anders gelooft je brein er niet in. Het werkt niet om jezelf heel hard ergens van proberen te overtuigen als je het niet gelooft.
3. Verborgen winst
Onderzoek wat het in stand houden van deze gedachte jou (onbewust)oplevert. Bijvoorbeeld dat je niet in actie hoeft te komen, die enge sprong niet hoeft te wagen. Waar word je dankzij deze gedachte voor behoed?
Blinde vlek
Laatst had ik zes dames aan mijn lunchtafel. We hadden het over loopbaanissues. Keuzes maken en knopen doorhakken. De ja-maars vlogen over de tafel. Hoe interessant om te zien dat al deze dames, stuk voor stuk, een ander wisten te ‘betrappen’ op belemmerende overtuigingen. En die ander spontaan ook tips gaven zoals ik hierboven noem. Met enige regelmaat werd het uitspreken van die tip gevolgd door het zinnetje “dat zeg ik eigenlijk ook tegen mezelf’’.
We hebben vaak een blinde vlek als het om onszelf gaat. En juist door het bij een ander te herkennen en te benoemen gaan we het zelf voelen. Met gelijkgestemden sparren helpt dus ook.
Soms is er meer nodig dan een paar tips
Zoals gezegd liggen er soms ook diepgewortelde patronen ten grondslag aan onze belemmerende overtuigingen. Deze herken je als je de tips hebt toegepast en de ja-maars blijven oppoppen. Jeanette had er ook een paar. Diep van binnen vond ze zichzelf niet de moeite waard en geloofde ze dat ze het toch nooit goed kon doen. In ons coachingstraject ontdekte ze dat ze dit als kind onbewust over zichzelf was gaan geloven, puur als overlevingsstrategie. Een strategie die ze als volwassene nog steeds inzette, maar die niet meer voor haar werkt. Ze leerde haar triggers te herkennen en rekende af met dit patroon. Hierdoor kon ze anders kijken naar haar kansen op een nieuwe baan. Een jaar na haar ontslag heeft ze een leuke nieuwe baan. Ze heeft vertrouwen in de toekomst. Vertrouwen in zichzelf.
Lijfspreuk
Overtuigingen vormen de motor achter ons gedrag. Er zijn helpende overtuigingen en belemmerende overtuigingen. Herken jij uitspraken van ouders, van anderen, van jezelf, waar je door je opvoeding, door je ervaring, in bent gaan geloven? Die een soort lijfspreuk of motto voor je zijn geworden?
Bijvoorbeeld:
- Hard werken is de sleutel tot succes
- Steek je kop niet boven het maaiveld uit
- Dat is voor ons soort mensen niet weggelegd
- Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg
- Als je maar echt wilt, dan kan alles
Hoe zit het met jouw overtuigingen? Helpen mijn tips je om af te rekenen met je ja-maars? Ik vind het leuk als je hierover iets deelt in een reactie.
Meer hulp nodig?
Zijn jouw overtuigingen vooral belemmerend en hardnekkig? Ik help je graag om je patronen te doorbreken. Je bent van harte welkom voor een gratis sessie.
*www.omdenken.nl
0 Reacties