Wanneer heb jij meer te vertellen: als alles goed gaat in je leven of als je hobbels ervaart op je weg? Je bent niet de enige als jouw antwoord het tweede is. Ik dacht er laatst nog aan toen ik met een vriendin tot de conclusie kwam dat we in de leeftijdsfase zijn beland dat we uitgebreid onze kwaaltjes en ongemakken doornemen. Waarvan we hadden gezworen dat we daarin niet op onze ouders zouden gaan lijken, en dat is dan ook meteen weer een onderwerp van gesprek. We blijken elkaar veel meer te vertellen te hebben als we het hebben over wat er allemaal niet optimaal is in ons leven. Over een fijne ervaring, een goede uitslag van een onderzoek, een mooi resultaat enzovoort, zijn we veel korter van stof dan over problemen. Net zoals we in evaluaties eerder geneigd zijn om te benoemen wat er niet goed ging dan wat er wel goed ging. Ons brein besteedt (veel) meer aandacht aan negativiteit dan aan positiviteit. Het is nu eenmaal veel moeilijker om een vrolijk liedje te schrijven dan een smartlap.
Aandacht voor het negatieve
Hoe komt het nou dat onze aandacht vooral uitgaat naar wat er mis is? Ons brein heeft een aangeboren neiging om zich te richten op negatieve informatie. Dit fenomeen staat bekend als de “negativiteitsbias”. Evolutionair gezien heeft deze bias ons geholpen te overleven. In een prehistorische omgeving waren negatieve gebeurtenissen, zoals roofdieren of voedselschaarste, van levensbelang om op te merken en te vermijden. We moesten alert zijn op gevaar om te kunnen overleven. Dat is in ons huidige bestaan niet meer nodig in letterlijke zin, maar het mechanisme zit nog ingebakken.
Moderne studies in de neurowetenschap hebben aangetoond dat onze amygdala, het deel van de hersenen dat betrokken is bij emotieverwerking, sterker reageert op negatieve stimuli dan op positieve. Dit verklaart waarom we vaak meer aandacht besteden aan kritiek dan aan complimenten, of waarom een enkele negatieve opmerking ons helemaal uit balans kan brengen.
Presentatie
Stel je voor dat je een presentatie hebt gegeven op het werk. Je hebt dagenlang hard gewerkt om alles voor te bereiden en het ging goed. Je voelt je trots op wat je hebt neergezet.  Maar tijdens de nabespreking noemen je collega’s (ook) een paar kleine foutjes die je hebt gemaakt. Die kleine puntjes van kritiek blijf je vervolgens duizend keer herkauwen terwijl je de lovende woorden die er ook waren al lang weggewimpeld hebt. Je begint te twijfelen aan jezelf en je vaardigheden, ook al waren die foutjes eigenlijk minimaal.
Dit is een klassiek voorbeeld van hoe ons brein zich richt op negativiteit. Hoewel de positieve feedback je zelfvertrouwen zou moeten versterken, heeft de negatieve opmerking een veel sterkere invloed op je emoties en gedachten.
Hoe ga je hiermee om?
Het is belangrijk om te beseffen dat deze negativiteitsbias een natuurlijk onderdeel is van hoe ons brein functioneert. Maar gelukkig betekent dit niet dat we machteloos zijn. Met wat bewuste inspanning kun je leren om onze aandacht te verschuiven van negativiteit naar positiviteit. Hieronder een paar tips:
Bewustwording: Door stil te staan bij je  gedachten en emoties, zonder er automatisch in mee te gaan, word je je bewust van dit mechanisme. Dit stelt je in staat om negatieve gedachten te herkennen en ze los te laten voordat ze je helemaal in beslag nemen. Neem je gedachten waar en orden ze: zijn ze positief of negatief? Helpend of tegenwerkend?
Positieve ervaringen versterken: Actief focussen op positieve ervaringen en prestaties kan helpen om de impact van negatieve gebeurtenissen te verminderen. Houd bijvoorbeeld een dankbaarheidsdagboek bij waarin je dagelijks drie dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Houd het klein. Dat helpt ook.
Constructieve zelfspraak: Verander negatieve zelfpraat in positieve affirmaties. In plaats van jezelf naar beneden te halen vanwege fouten, moedig jezelf aan en focus op je sterke punten en op wat je goed afgaat. Schrijf bijvoorbeeld eens zoveel mogelijk op bij zinnetjes als:
- Ik ben goed in….
- Ik ben trots op…
- Mijn mooiste eigenschappen zijn…
- Wat mij bijzonder maakt is…
- De mooiste complimenten die ik krijg zijn…
- Ik ben blij met wie ik ben omdat…
Doe de ruiloefening: Ga eens bij jezelf na welke vijf mensen jou de laatste tijd over hun problemen hebben verteld. Wat is van elke persoon het grootste probleem? Wat is joúw grootste probleem? Met wie van deze mensen zou je willen ruilen? De meeste mensen ontdekken door deze oefening dat ze, hoe groot hun problemen ook zijn, toch eigenlijk met niemand zouden willen ruilen. Jouw problemen zijn jouw problemen, daar ben je ook vertrouwd mee. En jij bent degene die ze aankan. Dat is dan weer positief.
Leer omdenken: Ben je verslaafd aan pessimisme en zwartkijken? Dan weet je dus nu hoe dat komt. En dat je niet de enige bent. Valt het toch nog tegen om het positieve aandacht te geven? Neem er dan wat meer tijd voor. Schrijf je negatieve gedachten op en zet er telkens een positieve formulering tegenover. Denk aan Johan Cruijff en zijn klassieke uitspraak: Elk nadeel heb z’n voordeel. Train je brein om voordelen te bedenken. Je kunt je ook laten inspireren door dé hoogleraar in de omdenkkunde Berthold Gunster. Bekijk een aantal van zijn video’s en je zult zien dat het al iets gemakkelijker wordt om een vrolijk liedje te schrijven.
Verleg je aandacht
Ons brein heeft dus van nature de neiging om zich te richten op negativiteit, maar dit betekent niet dat we ons hierdoor moeten laten overweldigen. Door je bewust te zijn van deze bias en actief te werken aan het verschuiven van je aandacht naar positieve aspecten, bevorder je jouw mentale welzijn en geluk. Elke kleine stap in de richting van positiviteit maakt een verschil in hoe je je voelt en functioneert, zowel op het werk als in het dagelijks leven.
Kun je hier wel wat hulp bij gebruiken? Je bent van harte welkom om kennis te komen maken. Plan hier je afspraak. Liever rechtstreeks contact opnemen? Dat kan natuurlijk ook.
0 Reacties