Problemen hebben de onhebbelijke gewoonte om zich steeds maar weer bij je aan te dienen. Heb je een bepaald issue, dan krijg je dat steeds maar weer op je bordje. Herken je dat?
Meestal heeft het er mee te maken dat je gevangen zit in je eigen overtuiging. Je identificeert je als het ware met je overtuiging. Hierdoor ben je niet meer in staat om feiten en jouw beleving van elkaar te onderscheiden.
Afwijzing voorkomen door jezelf af te wijzen
Een voorbeeld: Marte had in het verleden een goede baan als afdelingsleider in het onderwijs. Na haar scheiding stond ze er alleen voor in de zorg voor haar kinderen, waarvan er één specialistische zorg nodig had. De combinatie zorg en werk heeft Marte uiteindelijk opgebroken. Ze belandde in een burn-out en raakte na twee jaar ziektewet haar baan kwijt. Nog eens twee jaar later heeft ze een lange weg afgelegd. Ze is er weer aan toe om aan de slag te gaan.
Haar zelfvertrouwen heeft echter wat deuken opgelopen. Marte vraagt zich af of er na vier jaar nog wel iemand op haar zit te wachten. Ze is zich er niet van bewust, maar door het zich af te vragen heeft ze zichzelf al de overtuiging aangemeten dat er niemand op haar zit te wachten. Onbewust probeert ze zichzelf te beschermen tegen de pijn van afwijzing. Door zichzelf op voorhand af te wijzen.
Door met deze energie de arbeidsmarkt op te gaan creëert ze haar eigen selffulfilling prophecy. Ze straalt immers niet bepaald uit dat zij de oplossing is voor het probleem van de werkgever. Ze komt niet eens door de eerste selectie. De ene na de andere afwijzing. Soms krijgt ze zelfs helemaal geen reactie. Dat maakt haar nog onzekerder en voelt als een bevestiging van haar gelijk: Zie je wel… er zit niemand op mij te wachten.
Bevestigingsvooroordeel
Net als veel mensen is Marte gevoelig voor het cognitieve fenomeen confirmation bias.
Een confirmation bias of bevestigingsvooroordeel is de neiging om aandacht en waarde te hechten aan informatie die de eigen ideeën, overtuigingen of hypotheses bevestigt. In het algemeen zijn mensen geneigd om informatie zodanig te zoeken, te interpreteren en te onthouden dat deze ondersteuning vormen voor hun persoonlijke ideeën, terwijl minder aandacht wordt besteed aan informatie die deze ideeën tegenspreekt. Een bevestigingsvooroordeel is het sterkst van invloed bij een verlangd resultaat, emotioneel beladen kwesties of een diepgeworteld geloof.
(Wikipedia)
Je bent er oprecht van overtuigd dat jouw mening rationeel is en gebaseerd op feitelijke informatie. Marte krijgt toch alleen maar afwijzingen. Deze informatie is echter al door een fijnmazig filter gegaan. Alle informatie die jouw overtuiging tegenspreekt of in twijfel trekt heb je genegeerd of toch in elk geval niet tot je door laten dringen. Je bent niet (meer) in staat om alle informatie tot je te nemen en beperkt je dus tot de informatie die jouw beeld of overtuiging bevestigt. Het lastige is dat dit leidt tot een bevestiging van jouw overtuiging. Je zult dus altijd gelijk krijgen. Dat klinkt fijn, maar je komt zo niet waar je wilt zijn. Je blijft in hetzelfde kringetje draaien.
Cirkel van ellende
Bevestigingsvooroordelen houden je dus gevangen. Korthagen en Nuijten* hanteren hiervoor de term ‘cirkel van ellende’. In het voorbeeld van Marte ziet die er zo uit:
Schijnoplossing
Als je het verhaal van Marte hoort kom je misschien wel in de verleiding om er in mee te gaan. Over feiten valt immers niet te twisten. Dat is ook wat er in haar omgeving gebeurt: de mensen om Marte heen weten ook niet meer hoe ze haar hierin kunnen bijstaan. Ze kunnen niet anders dan bevestigen dat het inderdaad moeilijk is. Zo wordt de aandacht voor het probleem dus alleen maar groter en wordt Marte bevestigd in haar cirkel van ellende.
Redenerend vanuit haar geconditioneerde bewustzijn zou Marte bijvoorbeeld kunnen denken het probleem op te lossen door dan maar onder haar niveau te gaan solliciteren. Een schijnoplossing, bovendien tijdelijk van aard.
Je komt alleen uit deze cirkel van ellende door vanuit een ruimer bewustzijn te kijken. Vanuit een breder perspectief kan Marte gaan zien dat ze in de cirkel van ellende zit. Zich daarvan bewust worden geeft haar de ruimte om te onderzoeken waar het werkelijk om gaat. En nieuwe perspectieven te ontdekken.
Uitzoomen
De sleutel zit ‘m dus in het denkkader. Als je jezelf terugvindt in een cirkel van ellende dan kan de volgende oefening je helpen om een ruimer bewustzijn te bevorderen. Dat doe je door uit te zoomen. Let op, deze oefening heet niet voor niets een oefening: het is niet iets wat je ‘even’ doet. Het vraagt oefening.
Als je je ervan bewust wordt dat je in een kringetje beweegt en dat hetzelfde probleem steeds weer op je pad komt dan heb je al een belangrijke stap gezet.
Weersta de verleiding om het probleem op te willen lossen.
Ervaar wat dit issue met je doet en check je bereidheid om er werkelijk mee aan de slag te gaan.
Kies een goed moment om het issue in alle rust te onderzoeken.
Stel je in het hier-en-nu open voor wat zich aandient.
Laat je oordelen los.
Kies er bewust voor om af te stemmen op universele kwaliteit zoals ruimte, liefde, stilte… Laat deze kwaliteit helemaal toe en voel de energie ervan.
Stel jezelf dan de vraag: Waar gaat dit over?
Laat wat zich aandient toe.
Herhaal de vraag vier keer.
De vijfde keer luidt de vraag: Waar gaat dit eigenlijk over?
Neem de tijd om wat zich aandient toe te laten. Zonder haast.
Ontvang de inzichten die op deze vraag in je opkomen.
Stel jezelf dan de volgende vraag: Wat is er hier dan nodig?
Laat alles wat zich aandient er zijn. Mogelijk gaat je hoofd zich ermee bemoeien en ontstaat er onrust of verwarring. Laat ook deze toe. Totdat er inzicht en overzicht ontstaat op de vraag waar dit probleem werkelijk over gaat én wat er nodig is om dit probleem werkelijk aan te pakken.
Dit vraagt zoals gezegd oefening. En ook eerlijke reflectie, wijsheid en moed. Mogelijk ook samenwerking met anderen.
Als je dit jezelf gunt is het resultaat: overzicht over situaties die werkelijk een probleem vormen én zicht op nieuwe perspectieven voor de aanpak ervan.
Marte had de moed om het aan te gaan. Voor haar bleek het nodig om bij zichzelf na te gaan welk werk haar nou werkelijk voldoening en energie bracht. En wat zij daarvoor te bieden had. Zo
kreeg ze er weer zin in om zichzelf op de arbeidsmarkt te presenteren. Vanuit de overtuiging dat ze van waarde was straalde ze heel andere energie uit. Marte is nu helemaal op haar plek als leidinggevende bij een zorgorganisatie uit haar eigen netwerk rond de zorg voor haar dochter.
Wil jij jouw eigen cirkel van ellende doorbreken en kom je er alleen niet uit? Ik help je graag om inzicht en nieuwe perspectieven te ontdekken. Je bent van harte welkom voor een gratis sessie. Je kiest zelf of je daarna verder met mij aan de slag wilt.
* Bron: Zijnsgericht coachen – Korthagen en Nuijten
0 Reacties